Xarici banklarda cəmləşən Azərbaycan Neft Fondunun ehtiyatları əsasən ABŞ dolları, avro və ingilis funt sterlinqinə yatırılıb. Lakin son illər bildiyimiz kimi, həm dollar, həm də avronun məzənnəsi aşağı düşməyə başlayıb. Bu pul vahidləri böhranla əlaqədərolaraq digər valyutalarla müqayisədə özmövqelərini bir qədəritiriblər. Belə vəziyyətdə isə Neft Fondu gəlirlərinin tamamilə həmin valyutalarda saxlanılması heç də doğru addım deyildi. Çünki bu halda sözügedən gəlirlərin həcminin azalması baş verəcəkdi ki, bu da ölkəmizin maraqlarına cavab vermir. Bunu nəzərə alan Azərbaycan hökuməti Neft Fondu gəlirlərinin bir hissəsini qızılı çevirmək kursu götürdü. Bildiyimiz kimi, qızılelə bir qiymətli metaldır ki, onun qiyməti daim yüksəlir. Lakin son zamanlar qızılında qiymətində müəyyən ucuzlaşmaların baş verdiyi hiss olunur. Ona görə də bəzi ekspertlər düşünürki, Azərbaycan Neft Fondu gəlirlərinin bir hissəsinin hesabına qızılalmaqla yanaşı, digər qiymətli metal olan almaz da almalıdır. Onlara görə almaz qızıllı müqayisədə risqə davamlılığı baxımından daha mütənasibdir. Qızıliə bir çox hallarda risqlərlə üzləşir. Görəsən, Neft Fondu vəsaitlərinin bir hissəsinə qızılla bərabər almazın alınmasına ekspertlərin münasibəti necədir? Öncədənonu vurğulayım ki bu məsələdə söhbətləşdiyimiz mütəxəssislərin fikirləri haçalanır.
Millətvəkili Vahid Əhmədov Neft Fondunun vəsaitləri qızılla bərabər almaza yatırmasına ehtiyac görmür: "Belə hesab edirəm ki, Neft Fondu ehtiyatlarınınbir hissəsinin qızıla çevrilməsi doğru variantdır. Həmin ehtiyatların müəyyən hissəsini qızılda saxlamaq vacibdir. Çünki qızılınistənilən vaxt dünya bazarında satılmaq imkanları vardır. Ona görə də bütündünya dövlətləri özehtiyatlarını əsasən qızılda saxlayır. Amma almaz belə geniş imkanlara malik deyil. Ona görə də hesab edirəm ki, Neft Fondu vəsaitlərinin bir hissəsini yalnız qızıla çevirməklə kifayətlənməliyik. Burada qızılla barəbəralmazın alınmasına ehtiyac yoxdur. Qızılondan ötrü yığılır ki, dövlət hansısa bir çətin duruma düşəndə həmin qiymətli metalı birjaya çıxarmaqla əldə olunan vəsaitdən ölkənin maraqları naminə istifadə edə bilsin. Qızılheç də ona görə yığılmır ki, ölü kapital olaraq qalsın. Almazın satılmasında isə dünya bazarında həmişə problemlər olub. Həmin problemlər bu gündə var".
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov isə əksinə düşünür ki, ehtiyatların bir hissəsi almazda saxlanılmalıdır: "Dövlət Neft Fondunun gəlirlərin bir hissəsini qızıla çevirmək qərarı əslində yubanmış qərardır. Bu addım dünyada qlobal maliyyə böhranı başlanan zaman atılmalı idi. Həmin vaxt fondun vəsaitlərinin bir hissəsinin qızılla saxlanılması təklifilə çıxış etsək də, o zaman təklifimiz dəstəklənmədi. Yalnız üzərindən neçə il keçdikdən sonra qızılınqiymətinin yüksəlməsilə Neft Fondu bu istiqamətdə qərar qəbul etdi. Bu baxımdan Fondun həmin qərarı yubanmış bir tədbir idi. Qurum həmin addımı lazım olan anda reallaşdırmadığından bu istiqamətdə bir qədəruduzdu. Bildiyimiz kimi, 2012-ci ildən başlayaraq bəzi ölkələrdünya bazarına qızıllarını çıxarmağabaşlayıb. Yalnız bu hala Dövlət Neft Fondu qızılınalınması ilə bağlı qərar verdi. Artıqalmazın qiymətində artımlar müşahidə olunur. Rusiya almaz istehsalını artırıb. Bu baxımdan ehtiyatların bir hissəsini almazla saxlamaq mümkündür. Əslində almaz qızılla müqayisədə daha sığortalanmış bir yığım vasitəsidir. Qızılın qiyməti dünya iqtisadi sistemindəki və valyuta bazarındakı vəziyyətdən asılı olur. Almazla bağlı isə belə riqslər yoxdur. Almaz nisbətənaz tapılandır, ona görə də onun qiymətində kəskin azalmaların olması proqnozlaşdırıla bilməz. Almaza tələbatın artmasına uyğun olaraq Rusiyanın bu məhsulun istehsalını artırdığını nəzərə alaraq, Dövlət Neft Fondu öz səbətində vəsaitlərin saxlanılmasını fərqli şəkildə həyata keçirməlidir. Gəlirlərin bir hissəsini almazla saxlamaqla Neft Fondu vəsaitlərə münasibətdə riqslərdən sığortalanmağada müəyyən qədərimkan yaradacaq".