Aparılanaraşdırmalar, keçirilənsorğulargöstərirki, ölkədəkəsəravtomobilsahiblərihərilkeçiriləntexnikibaxışdanheçdəməmnundeyillər. Lakinqanunvericilikbuproseduruməcburiedir. Beləki, ölkəmizdəavtomobillər "Yolhərəkətihaqqında" qanunagörəköhnəvətəzəliyindənasılıolmayaraqtexnikibaxışagətirilir, onlarınsazvəyanasazolmasıyoxlanılır. Lakinbeləfikirlərsəslənirki, əslində, heçdəbütünavtomobillərintexnikibaxışaehtiyacıyoxdur.

Digərtərəfdənbirsıraavtomobilistehsalçılarınınözmaşınlarınauzunmüddətzəmanətverməsidünyanınəksərölkələrindətexnikibaxışvərəqəsindənimtinayagətiribçıxarıb. Birsıraölkələrdətexnikibaxışdeməkolarki, ləğvolunub.

QonşuTürkiyədəisəavtomobillərinmüayinəsiyolpolisindənalınaraqsığortaşirkətinəhəvaləedilib. Lakinmüvafiqdövlətrəsmilərivəbirsıraekspertlərisə hesab edir ki, avtomobillərintexnikibaxışdankeçməsiinsanlarıntəhlükəsizliyibaxımındanvacibdir. Beləki, qəzaların yaranma səbəblərindənbiridəməhztexnikihissələrdəyaranannasazlıqlardır.

BaşDövlətYolPolisiİdarəsininictimaiyyətləəlaqələrşöbəsininrəisiKamranƏliyevisəbildirirki, texnikibaxışüçünyaradılanmərkəzləşdirilmişmüayinəmərkəziyüksəkstandartlarauyğunavadanlıqlarlatəchizolunub. Burdaadiustalarınmüəyyənedəbilmədiklərixırdanasazlıqlarıdamərkəzinəməkdaşlarıaşkaredəbilirlər.

Sürücülərinəksəriyyətiisətexnikibaxışınsadəcəformalxarakterdaşıdığınıdeyir.

Ammaildəbirdəfətexnikibaxışınkeçirilməsininvacibməqamlarıdaçoxdur. Müayinəzamanıbəzicinayətfaktlarınındaqarşısıalınır. Beləki, oğurluq, rəngidəyişdirilmişmaşınlarınproblemləriyalnızbuzamanüzəçıxır. Sürücüləriənçoxnarahatedənməsələlərdənbiridəşəhərdətexnikibaxışmüayinəmərkəzininyalnızbiryerdəolmasıdır. Onlarınsözlərinəgörə, buhalonlardavaxtitkisinəgətiribçıxarır.

Aparılanaraşdırmalarisə avtomobillərin hər il texniki baxışdankeçməsibarədəcəmiyyətdəfikirdiapazonununçoxgenişolduğunuüzəçıxarır. Lakinbirçoxsürücülərhesabedirki, texnikibaxışınbütünavtomobillərüçünməcburiolmasınaheçdəehtiyacyoxdur. Beləki, indiəksəravtomobilistehsalçıları, məsələn, "BMW", "Mercedes-Benz", "Audi", "Toyota" və başqa brend markalı maşınlarauzunmüddətlizəmanətverir. Buisədünyanınəksərölkələrindətexnikibaxışdanimtinayarəvacverir. Məsələn, eləqonşuGürcüstandatexnikibaxış ümumiyyətlə ləğv edilib. Ötən il isə Rusiya prezidentiDmitriMedvedyevdətexnikibaxışvərəqəsininhəmsürücülərin, həmdəyolpolisiəməkdaşlarınınvaxtınıaldığınıəsasgətirərəkbununləğvolunması, yaxudDaxiliİşlərNazirliyindənalınaraqdigərqurumlaraverilməsinitəklifedib. UkraynaprezidentiViktorYanukoviç "AvtomobildaşınmalarısahəsindəifratdövləttənzimlənməsininaradanqaldırılmasıüzrəUkraynanınbəziqanunvericilikaktlarınadəyişikliklərhaqqında" qanunuimzalayıb. Sənədəəsasən, Ukraynadakommersiyaməqsədləriiləistifadəolunmayanavtomobillərüçünicbaritexnikibaxışınkeçirilməsiləğvolunur, digəravtomobillərüçünisəbuprosesxeyliasanlaşdırılır. Beləki, DaxiliİşlərNazirliyininDövlətAvtomobilMüfəttişliyitexnikibaxışınkeçirilməsiprosesindənkənarlaşdırılıbvəbusəlahiyyətlərartıqtəsərrüfatsubyektlərinəverilib. Bundanbaşqa, texnikibaxışzamanıyolvərəqəsininvənəqliyyatvasitəsininidarəetməsinəetibarnaməninmütləqolmasıtələbiləğvedilib. ÇexRespublikasındaəksərmaşınlaratexnikibaxıştələbiikiildir, həmdəbumüayinənipolisyox, lisenziyaalmışustalarhəyatakeçirirlər. Onlarındasayınəqədəristəsən, hardaxoşunagəlir, maşınınıtexnikibaxışdankeçir.

Ölkəmizdəisəbuprosesinsadələşdirilməsigözlənilsədəhələliktamləğvinəzərdətutulmur. Yeniavtomobillərintexnikibaxışdankeçirilməsizamanıgüzəştolunmasıməsələsinəgəldikdəisərəsmidairələrbildirirki, avtomobilistehsalolunduğuiltexnikibaxışacəlbedilmir. Sonrakıillərdəisəildəbirdəfətexnikibaxışacəlbedilməlidir. Bildirilirki, texnikibaxışdövlətsəviyyəsindətəyinolunmuşbirprosesdir. Odaqeydolunurki, Azərbaycandasovetdönəmindənqalanmaşınlarınsayıkifayətqədərdir. Vəbeləmaşınlardadahaçoxtexnikiproblemolur. Bununlayanaşı, təzəistehsalolunanmaşınlardadaistənilənzamanprobleminyaranmasımümkündür.

Bəziekspertlərisəbu qənaətdədir ki, texniki baxışın bəzi maşınlardanyığışdırılmasımümkünolsada, sovetistehsalıolanköhnəmaşınlardabulazımdır. Qeydedilirki, Azərbaycanınavrostandartlarınakeçməsini, ekologiyaməsələləriiləbağlıtələblərinəzərəalsaq, 80-90-cıillərdəistehsalolunansovetmaşınlarınatexnikibaxışlazımdır. Amma o da istisna deyil ki, avtomobildə istehsal olunandan 3 ay sonra da, 1 il sonra da texniki problem yarana bilər.

Bir daha xatırladaq ki, Azərbaycanda nəqliyyat vasitələrinə dövlət texniki baxışın keçirilməsi prosedurlarının sadələşdirilməsi nəzərdə tutulur. Dövlət Yol Polisinin rəsmi saytında verilən məlumata görə avtomobillərin texniki baxışı zamanı ödənilməli olan rüsum belə hesablanır: mühərrikin həcmi 2000 kubsm-əqədər olan minik avtomobilləri üçün hər kubsm-ə görə 1 qəpik, 2000 kubsm-dən çox olan minik avtomobilləri üçün 20 manat + mühərrikin həcminin 2000 kubsm-dən çox hissəsi üçün hər kubsm-ə görə 2 qəpik yol vergisi tutulur, əlavə olaraq avtonəqliyyat vasitələrinə xidmətlərin göstərilməsi üçün 10 manat dövlət rüsumu ödənilir. Qaydalara görə, maşınını vaxtında texniki baxışdan keçirməyən fiziki şəxslər 30 manat miqdarında, vəzifəli şəxslər 40 manatdan 70 manatadək miqdarda cərimə edilirlər.

Beləliklə, Azərbaycanda maşını olan hər kəs onu ildə bir dəfə texniki baxışdan keçirməlidir. Texniki baxışı keçirən qurum da dövlət yol polisinindir, ona nəzarət edən də elə yol polisinin özüdür.

SəmədCƏFƏROV