Azərbaycanda səhralaşma və su problemi yaranacaq
20 Fevral 2014 16:55 (UTC+04:00)
AMEA Geologiya İnstitutunda Yer elmləri sahəsində
ümumrespublika elmi seminarı keçirilib. Movqe.az AMEA-nın saytına
istinadən verdiyi məlumata görə, tədbiri giriş sözü ilə açan
institutun direktor müavini, geologiya-mineralogiya üzrə elmlər
doktoru Dadaş Hüseynov gündəlikdə duran məsələ haqqında məlumat
verərək tədbirin keçirilməsinin əhəmiyyətindən danışıb.
"Azərbaycanda su mənbələrindən
səmərəli istifadə yolları (Naxçıvan kəhrizləri timsalında)"
mövzusunda məruzə ilə çıxış edən aqrar elmlər doktoru, professor
Əlövsət Quliyev iqlim dəyişmələri, planetdə istiləşmənin artması,
atmosferdə parnik effektinin çoxalması, ekoloji aləmdə baş verən
dəyişikliklərin ətraf mühitə təsirindən söz açıb. Bildirib ki,
2021-2050-ci illərin iqlim ssenarilərində XXI əsrin I yarısında
Azərbaycan üzrə havanın temperatur artımı orta hesabla 10 ildə 0.3º
C, Naxçıvan MR-də isə 0.5-0.7º C olacaq. Bu göstərir ki,
Azərbaycanda səhralaşma və su problemi yaranacaq və özünü daha
kəskin olaraq ən çox suya ehtiyacı olan bölgələrdən biri olan
Naxçıvanda göstərəcək. Bu gün
dünyanın 66-ya yaxın ölkəsində kəhrizə rast gəlindiyini söyləyən
Ə.Quliyev Azərbaycan bu sırada İran, Pakistan, Əfqanıstan Oman kimi
dövlətlərdən sonrakı yeri tutduğunu diqqətə çatdırıb.
Qeyd etdi ki, Azərbaycanda kəhrizlər
əsasən Naxçıvan, Qarabağ, Gəncə ətrafında və digər bölgələrdə
yayılmışlar. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda 1500-dən çox kəhriz
olub. XX əsrin ortalarına qədər Naxçıvanda 407-dən çox kəhrizdən
istifadə edilib ki, onların hesabına Naxçıvan, Ordubad kimi iri
şəhərlər və 50-dən çox yaşayış məntəqəsi məişət və suvarma suyu ilə
təmin edilib.
XXI əsrin əvvəllərindən bşlayaraq Naxçıvanda
kəhriz tədqiqatlarına başlanmış, onların sərfi, minerallaşması,
habelə GPS vasitəsilə qeydiyyatı və plana alınması, iqtisadi
səmərəliliyi sübut edilərək ekoloji qiymətləndirmə aparılıb. Məhz
qaldırılan məsələ ilə əlaqədar Naxçıvanda "Kəhrizlər İdarəsi"
yaradılaraq 150-dən çox kəhriz bərpa
olunub. Sonda məruzəçi əhalinin içməli
və suvarma suyu ilə təmin edən kəhrizlərin qorunması və bərpasının
həyata keçirilməsinin vacibliyini
vurğulayıb. Məruzə ətrafında gedən
müzakirələrdə geologiya-mineralogiya elmləri doktorları Zakir
Abdullayev, Muxtar Rüstəmov, coğrafiya elmləri doktorları Məhəmməd
Abduyev, Rəna Bəyim Qaşqay və digərləri iştirak ediblə