Azərbaycanda döş xərçəngi diaqnozu qoyulanlara xoş xəbər
11 May 2014 18:14 (UTC+04:00)
"Mastopatiya modern dünyada xəstəlik deyi, müalicə
edilməz. Sizi qorxutmalarına, qandırmalarına izin verməyin.
Mastopatiya üçün dərman atmayın. Bu dərmanlara ehtiyacın yoxtur;
mastopatiya xəstəlik deyildir. Təhlikəsi yoxtur; xərçəngə
çevrilməz."
Movqe.az ANS PRESS-ə istinadən xəbər verir ki, bu
fikirlər türkiyəli həkim Hamdi Köçerə
aiddir.
Bəs o zaman mastopatiya nədir? Hamdi Köçer
Azərbaycan qadınlarının qorxuku yuxusuna çevrilmiş, son zamanların
ən məşhur qadın xəstəliyi haqqında fərqli düşünür. O, döş ağrısı və
süd vəzisindəki kistaların heç bir zaman həyat təhlükəsi
yaratmadığını iddia edir:
"Mastopatiya qadınlarda çox rastlanan döş ağrısı
və süd vəzisi kistalarına şərq tibbində verilən addır; qərb tibbi
mastopatiya terminindən istifadə etmir. Bugünün müasir tibbində həm
xəstəliklərin diaqnostikası və izahı, həm də müalicələri dəlilə
əsaslanır. Əgər bir insana hər hansı bir diaqnoz qoyursunuzsa, bu
diaqnoz tibbi testlər və analizlərlə resmiləşdirilməli və
dəqiqləşdirilməlidir. Buna qərbdə dəlilə əsasən tibb tətbiqi
deyilir (evidance-based medicine və ya evidance-based practice).
Tibbi tətbiqlər bu qaydaya uyğun aparılmalıdır.
Azərbaycanda mastopatiya üçün ümumi olaraq
radioloji raportlarda istifadə edilən termin budur: fibroz kistoz
mastopatiya. Bəs döş ağrısı və kistalar üçün qərb tibbi hansı
termindən istifadə edir? Keçmiş illərdə döşün radioloji
müayinəsində fibroz toxumanın artdığı bir neçə yerdə kistaların
görüldüyü və bununla əlaqədar döş ağrısı olan xəstələrdə
fibro-kistik xəstəlik (fibrocystic disorder) deyilirdi. Ancaq bunun
çox yayılmış olduğunun anlaşılmasına görə xəstəlik (disorder)
sözündən vaz keçildi və onun yerinə fibrokistik dəyişikliklər
(changes) terminindən istifadə edilməyə başlandı."
Köçer sözügedən xəstəliyə artıq yeni ad
verildiyini və diqnoz qoyularkən "fibrokistik döş paterni"
ifadəsindən istifadə edildiyini bildirdi: "Qərb tibbi yaxın zamanda
bunu gördü: fibrokistik dəyişikliklər əslində qadınlarda dəyişən
hər esterogen və progesteron hormonlarına süd vəzisinin fizioloji
bir cavabıdır, uşaqlığın hər ay qanaxma ilə cavab verməsi kimi. Bu
həqiqətin anlaşılması üzərinə süd vəzisindəki bu vəziyyət yenidən
adlandırıldı: fibrokistik döş paterni.
Bu gün qərb dünyasında döş ağrısı və süd vəzisi
kistaları üçün radioloji raportlarda istifadə edilən diaqnoz süd
vəzisinin fibrokistik strukturu (fibrokistik patern) cümləsidir.
Bu, qadınlarda çox rastlanan bir vəziyyətdir və günümüzdə xəstəlik
olaraq qəbul edilmir. Süd vəzisinin fibrokistik quruluşu, yəni bu
kistalar və ağrı hər qadında rastlanmasa da, bir çoxunda müşahidə
edilirdi. Süd vəzisinin hormonlara verdiyi cavabın bir az çox
olması idi işin əsli. Sonrakı araşdırmalar, illərlə süd vəzisinin
fibrokistik quruluşu ilə süd vəzisi xərçəngi arasında əlaqə olub
olmadığı üzərində aparıldı. Nəticə: fibrokistik quruluşlu süd
vəzisi ilə xərçəng arasında kiçik belə olsa, elmi əlaqə
tapılmadı."
Qərbdə fibrokistik strukturlu süd vəzisi,
Azərbaycanda (fibroz kistoz) mastopatiya olaraq adlandırılan bu
vəziyyətin əslində süd vəzisinin fizioloji bir halı olduğunu deyən
həkim, matopatiyanın bir xəstəlik və ya sindrom olmadığını deyir:
"Mastopatiyanın heç bir təhlükəsi və zərəri yoxdur. Müalicə
edilməsinə ehtiyac yoxdur. Müalicəsinin də bilinən bir metodu
yoxdur. Mastopatiyanı müalicə etməyə çalışmaq, aybaşı qanaxmasını
müalicə etmək kimidir. Mastopotiya - kistalar - döş ağrıları üçün
əməliyyat olmağa ehtiyac yoxdur."