Konservasiyalı becərmə Aran fermerləri üçün mütərəqqi üsuldur
29 Noyabr 2012 18:45 (UTC+04:00)
Aqro İnformasiya Mərkəzinin (AİM) həyata keçirdiyi kənd yerlərində
"İqlim Dəyişmələrinə Uyğunlaşma" layihəsinin əsas məqsədlərindən
biri, yararsız torpaqların Konservasiyalı Kənd Təsərrüfatı (KKT)
texnologiyalarının tətbiqi ilə bərpasıdır. KKT torpağın şum
edilməsinin azaldılması və ya şum edilmənin sıfra endirilməsinə
əsaslanır. Bu prosesin həyata keçirilməsi, torpaq münbitliyinin
yaxşılaşması ilə yanaşı istixana qazlarının (su buxarı, karbon
dioksid, metan) atmosferə buxarlanmasının azalması və torpaqlarda
artmış karbonun (C) udulması müşahidə edilir. Hazırda Ağcabədi,
Beyləqan və Zərdab rayonlarında 2010-cu ildən 18 kəndə 95 fermerlə
90.30 ha sahədə KKT texnologiyaları tətbiq edilir.
Bu gün Ağcabədi rayonunun Qiyamaddınlı kəndində təşkil edilmiş,
KKT-nin faydalarına həsr edilmiş tədbirdə bu becərmə üsülunun son 3
ildə fermerlərə verdiyi fayda barədə məlumat verilmiş, şumsuz əkin
sahələri nümayiş etdirilmişdir. Tədbirdə Elmi-tədqiqat
institutlarının alimləri, Aqrar Universitetin tələbələri,
fermerlər, icra orqanları və aqrar sahədə fəaliyyət göstərən
təşkilatların nümayəndələri iştirak edib.
Tədbirdə iştirak edən Aqro İnformasiya Mərkəzinin (AİM) sədri Fazil
Cəfərov KKT-nin bölgə üçün üstünlüklərindən danışarkən bildirib ki,
3 il əvvəl konservasiyalı becərmə üçün az münbit, bəzi yerlərdə
hətta şorakətliyə meylli torpaq sahələri seçilib: "Artıq əlimizdə
müsbət nəticələri var. Laborator analizlərlə əldə edilmiş nəticələr
göstərir ki, KKT tətbiq edilən sahələrdə 3 il müddətində humusun
miqdarı 6-7% artıb. Bundan əlavə, həm istehsal xərclərinin
azalması, həm də məhsuldarlığın artması hesabına fermerlərin
gəlirləri bir neçə dəfə artıb." Konservasiyalı becərmədə xərclərin
azalmasına toxunan təlimatçı ekspert Zülfü İsmayılov nəticələrin
əhəmiyyətli dərəcədə olduğunu bildirib: "Su sərfi təxminən 20-30%,
toxum sərfi 35-40% (bəzi bitkilər üzrə 50%) azalmış, becərmə
xərclərinə 35-40% qənaət edilmişdir. 1 ha üçün yanacaq sərfi 3.3
dəfə (70 %) azalıb."
KKT-nin ətraf mühitə müsbət təsirinə gəlincə Z.İsmayılov bildirib
ki, yanacağın azalması xərclərin azalmasına birbaşa təsir
göstərməsi ilə yanaşı, ağır texnikanın sahəyə daha az girməsi ilə
həm texnikanın təsiri ilə torpağın daha az kipləşmiş, həm də işçi
qüvvəsinə qənaət olunub. Lakin bu sahədə ətraf mühitə ən böyük
təsir texnikanın az işlənməsi ilə atmosferə buraxılan zərərli
qazların azaldılması olub. Belə ki, ilkin hesablamalara görə,
KKT-də bir mövsüm ərzində 1 ha taxıl sahəsi üzrə sərf olunan
yanacağın orta miqdarı ənənəvi əkin sahəsi ilə müqayisədə 71.2 %
azalıb. Belə ki, texnikanın işləməsi ilə 100 ha əkin sahəsi üzrə
atmosferə buraxılan karbon dioksidin (CO2) miqdarı 14.874 ton
azalıb."
Tədbirdə bildirilmişdir ki, əldə olunan uğurlar konservasiyalı
becərmə üsulunun daha geniş ərazidə indən sonra da tətbiq
edilməsinə əsas verir.