Suriyada getdikcə gərginləşən vəziyyət üzündən burada yaşayan insanların müxtəlif xarici ölkələrə üz tutması davam edir. Elə bir vaxtlar Suriyada məskunlaşan ermənilər də əvvəlki kimi bu ölkəni tərk etməkdədirlər. Onların üz tutduğu əsas məkan isə yenə Ermənistandır.
Lakin o da faktdır ki, suriya erməniləri əlacsızlıqdan və başqa seçim imkanları olmadığından Ermənistana gəlirlər. Burada da onları elə yaxşı aqibət gözləmir. Ermənistanda baş alıb gedən işsizlik, səfalət Suriya ermənilərini yeni sosial problemlərlə qarşı-qarşıya qoyur. Lakin qeyd edildiyi kimi seçim imkanlarının yoxluğu onlara başqa çarə buraxmır.
Ermənistan iqtidarı isə əvvəlki xislətinə uyğun olaraq yenə də Suriya ermənilərinin bir qismini Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində yerləşdirməyə çalışır. Statistikaya əsasən isə, 2011-ci ildə Dağlıq Qarabağa Ermənistan və digər ölkələrdən 169 ailə (580 nəfər), 2012-ci ildə isə 114 ailə (415 nəfər) köçürülüb. Onlar arasında Suriya ermənilərinin xüsusi çəkisi artmaqdadır. Ermənistan rəhbərliyi qanunsuz məskunlaşmanın miqyasını daha da genişləndirməyi nəzərdə tutur.
Məsələ ilə bağlı bir neçə gün əvvəl Azərbaycanın BMT-dəki daimi nümayəndəsi, səfir Aqşin Mehdiyev Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində Suriya ermənilərinin məskunlaşdırılması ilə əlaqədar qurumun baş katibinə məktub göndərib. Məktubda Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionuna və işğal edilmiş digər ərazilərinə Suriya ermənilərinin köçürülməsi haqqında son məlumatlar Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını qəsdən məskunlaşdırmaq siyasəti yürütdüyünün daha bir əyani sübutu olduğu bildirilib: "Ermənistanın siyasəti və təcrübəsi açıq-aydın göstərir ki, o, Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinin demoqrafik strukturunda dəyişikliklər edilməsi yolu ilə azərbaycanlıların yurd-yuvalarına qayıtmasına mane olmaq niyyətindədir".
Azərbaycan qanunsuz miqrantların Dağlıq Qarabağda yerləşdirilməsini təxribat adlandırır. Aydındır ki, insan resursları tükənmiş İrəvan bu yolla separatçı respublikada erməni əhalisinin say tərkibini artırmaq məqsədi güdür. Erməni rəhbərlər Suriya köçkünlərinin sayını yaxın vaxtlarda 300 minə çatdırmaq arzusundadır. Amma digər faktlar da var. Belə ki, vəziyyətlə yerində tanış olan bəzi suriyalı ermənilər burda qalmaq istəməyərək dərhal geri qayıdır.
İrəvan müstəqil araşdırmalar mərkəzinin direktoru R.Kirakosyan bu miqrasiyanın davamlı və effektli olmayacağına əmindir. O bildirir ki, vaxtilə Livandan gələn erməniləri də Qarabağda yerləşdirmək cəhdi olmuşdu, lakin plan baş tutmadı və onlar regionu tərk etdi: "Suriyalıları da belə bir aqibət gözləyə bilər. Onlar Daqlıq Qarabağda vəziyyətin qeyri-stabil olmasını, bu bölgənin başı üzərində müharibə təhlükəsinin dolaşdığını tezliklə hiss edəcəklər".
Lakin istənilən halda buraya köçürülən ermənilərin bir qismi işğal edilmiş ərazilərdə qalır və bu da Azərbaycan üçün qəbulolunmaz haldır. Erməni işğalı altında olan Azərbaycanın Zəngilan rayonuna Suriya və Ermənistandan ailələr köçürülüb. Zəngilanda məskunlaşan erməni ailələri bildirir ki, onları bura köçürən Ermənistan hökuməti yardım göstəriləcəyinə dair söz verib. Yaxın Şərqdən bu bölgəyə aldadılaraq köçürülən ermənilər yardımı ala bilməsələr də, Zəngilanın münbit torpaqları, əlverişli iqlimi onları razı salıb. Suriyada hadisələrin real gedişi isə göstərir ki, ümumiyyətlə, yaxın tezlikdə buradan böyük köç başlayacaq. Suriyada etnik ermənilərin sayı 100 mindir.
Onların əksəriyyəti indi döyüşlər gedən Hələbdə yaşayır. Xatırladaq ki, Ermənistanın bir çox siyasi xadimi əslən Suriya ermənisidir. Nəinki əslən Hələbdəndir, hətta Hələbdə anadan olub. Bunlardan biri keçmiş prezident Levon Ter-Petrosyandır. O, 1945-ci ildə Hələbdə anadan olub. Keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyan da Hələbdə doğiulub, orta məktəbi burda bitirib. İndi Vardan Oskanyan hökuməti tənqid edir ki, Hələb erməniləri Ermənistanın dayağını hiss etmir.
Müxalifət Ermənistan hökumətini Suriya ermənilərinə lazımınca kömək etməməkdə günahlandırır, ancaq hakimiyyət partiyasından olan deputat S. Sahakyan isə bir müddət əvvəl qeyd olunan xüsusda olduqca maraqlı bir açıqlama vermişdi: "Hökumət iş görür, ancaq elə işlər var ki. onları bərkdən elan etməyə ehtiyac yoxdur". Belə işlərdən biri isə məhz Suryia ermənilərinin Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərinə köçrülməsidir. Cari il ərzində isə Ermənistan hökuməti Qarabağa daha çox Suriya ermənisini köçürməyə çalışır..jpg)
