Əlaqə Arxiv
news Image
2013.11.13
16:51
| A A A
Daxili bazarda kartof paradoksu…
Nizami Qarayev: «İstehsal olunan kartofun istehsal müddətinə baxdıqda, çox fərqli bir şey müşahidə olunur» Sabir Vəliyev: «Əgər bizə xaricdən məhsul gəlirsə, əvəzində bizim məhsullar da onların bazarında satılır»

Araşdırmalar göstərir ki, Azərbaycanda istehsal olunan kartof yüksək keyfiyyəti ilə seçilməklə bərabər, ölkənin daxili tələbatını da ödəyə biləcək miqdardadır. Lakin buna baxmayaraq, ölkəmizə hələ də xaricdən kartof idxal olunur ki, bunların içərisində bəzən texniki sortlara da yer verilir. Təbii ki, texniki kartofların gətrilməsində hansısa qəbahət yoxdur, lakin bəzən onun ərzaq kartofu ilə insanlara satılmasına cəhd göstərilir. Qida üçün yararlı olmayan bu cür kartoflardan emal müəssisələrində spirt, kraxmal istehsal edilir və kartofdan alınan maddədən plastmas istehsalında komponent kimi istifadə olunur. Belə kartoflar görünüşcə və dadına görə də digərlərindən fərqlənir. İriliyinə görə seçilən belə kartofların tərkibində çoxlu miqdarda kalium və solonin maddələri olur ki, bu da insan orqanizmi üçün zərərlidir. 

Kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Nizami Qarayev Movqe.az-a məsələ ilə bağlı açıqlama verib. Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycanda kartofun məhsuldarlığının artırılmasına ehtiyac var:  "Bizdə kartof istehsalı ilə bağlı statistikaya baxdıqda, rəqəmlər göstərir ki, yerli kartof istehsalı daxili tələbatı ödəyə biləcək qədərdir. Hətta bəzi yerlərdə tələbatdan daha çox kartof istehsal olunur. Amma istehsal olunan kartofun istehsal müddətinə baxdıqda, çox fərqli bir şey müşahidə olunur. Bizim ölkəmizdə istehsal olunan kartofları istehsal müddətinə görə 3 qrupa bölmək olar. Birincisi, tez istehsal olunan kartoflardır. Bunlar əsasən, Cəlilabad rayonunda yetişir. İkincisi, orta müddətdə istehsal olunan kartofdur ki, bu, əsasən,  Şəmkir rayonunda əkilir. Və nisbətən gec müddətdə istehsal olunan, bazara çıxan məhsullar var ki, bu, Gədəbəydə, Quba-Qusar zonasında, dağlıq ərazilərdə yetişir. Əgər bu istehsalın tərkibinə baxsaq, görərik ki, bizim faraş istehsal olunan kartof, demək olar ki, saxlanılmır. Onun çox cüzi hissəsi daxili bazarda satılır. Bu kartof, əsasən, ölkədən xaricdə satılır. İxrac yönümlü məhsuldur. Göründüyü kimi, biz tələbatımız qədər kartof istehsal eləsək də, onu bütün mövsüm boyu bərabər şəkildə istehsal etmədiyimizdən daxili tələbat tam şəkildə ödənilmir. Daxili tələbat ödənilmədiyinə görə, daxili bazarda kartofun qiyməti də bahalaşır. Qiymət qalxanda da daxili bazarı inzibati metodarla heç də həmişə tənzimləmək olmur. Kənardan, digər ölkələrdən ölkə bazarına kartof daxil olmağa başlayır. Gətirilən kartofun keyfiyyəti ilə də bağlı zaman-zaman problemlər yaşanır. İstifadəyə yararsız məhsullar da bəzən ölkəyə gətirilə bilir. İnzibati metodlarla bütün bunların qarşısını almaq olar. Amma birmənalı şəkildə almaq mümkün deyil. Ona görə də, ölkə daxilində daxili tələbatı bütün mövsüm boyu ödəyə biləcək kartof istehsalı təmin olunmalıdır. Tez, orta və gec müddətdə istehsal olunan kartofun miqdarının artırılmasına ehtiyac var. 

 Başqa bir səbəb isə, bizdə kartof əkin sahələri böyük olsa da, məhsuldarlıq Avropa ölkələri ilə müqayisədə 2-3 dəfə azdır. Bizdə, əgər orta məhsul istehsalı 14-15 ton arası miqdarda dəyişirsə, Avropa ölkələrində bu məhsuldarlıq 40-60 ton arasında dəyişir. Göründüyü kimi, bizim potenialımız var ki, məhsuldarlığı artıraraq öz ölkəmizin kartofa olan tələbatını tam şəkildə ödəyək. O zaman ölkəyə kənardan keyfiyyətsiz kartofun gətirilməsinin qarşısını almaq mümkün olar". 

Ekspert fermerlərə bu sahədə dəstək olunarsa, ölkəyə keyfiyyətli toxum gətirilərsə, yerli istehsalın daxili tələbatı ödəyəcəyini və bu halda, xaricdən keyfiyyətsiz məhsulların gətirilməsinə ehtiyac olmayacağını bildirib: "Amma burda üstündə xüsusi dayanılacaq bir məsələ var ki, ölkədə yüksək məhsul alınmamasının səbəbləri var. Səbəblərdən biri fermerlərin istehsal haqqında kifayət qədər məlumatlı olmamasıdırsa, ikinci səbəb, onların istehsal vasitələri ilə, kifayət qədər toxum materialları ilə təminatında problemlər olmasıdır. Ölkədə kartof əkin sahələri geniş olsa da, əkin sahələri keyfiyyətli toxumla təmin olunmur. Deməli, əslində, fermerləri keyfiyyətli toxum materialı ilə, keyfiyyətli gübrələrlə, pestisidlərlə təmin etməklə məhsuldarlığın artırılmasına kömək etmək mümkündür. Məhz bu yolla gedərək ölkənin tələbatını daxili istehsal hesabına ödəmək olar". 

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Bitkiçilik şöbəsinin rəisi Sabir Vəliyev isə saytımıza verdiyi açıqlamada xaricdən məhsul gətirilməsinin çox normal bir prosses olduğunu və qarşısının alına bilməyəcəyini söyləyib: "Azərbaycanda xarici sahibkarlarla əməkdaşlıq haqqında qanun var. Bu qanun da varsa, nə qədər tələbat ödənsə də, başqa ölkələrdən məhsul gətirilir. Amma xaricdən məhsul gətirilsə də, o, bazara birbaşa daxil olmur. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin nəzarət xidməti tərəfindən yoxlanılır, əgər insan orqanizminə zərərli olduğu aşkar olunursa, satışı qadağan olunur. Biz ölkələrlə əməkdaşlığı ləğv edə bilmərik. Əgər bizə xaricdən məhsul gəlirsə, əvəzində bizim məhsullar da onların bazarında satılır. Burda heç bir qəbahət yoxdur". 


Sizin Reklam Yeriniz