Əlaqə Arxiv
news Image
2013.11.19
16:41
| A A A
Bazarların iri marketlərlə əvəzlənməsi yenidən aktuallaşdı
Samir Əliyev: «Bazarların yığışdırılması qiymətlərin artmasına birbaşa təsir edəcək» Natiq Cəfərli: «İri marketlərin kənd təsərrüfatı məhsulları satılan bölümündə qiymətlər xeyli bahadır»

Azərbaycanda son illərdə iri marketlərin, ticarət mərkəzlərinin sayı günbəgün artsa da, insanların əksəriyyətinin alış-veriş üçün müraciət etdikləri məkan əsasən, ənnəvi bazarlar olur. Səbəb isə, bazar qiymətlərinin hər zaman digər obyektlərdə satılan məhsulların qiymətləri ilə müqayisdə əhalinin büdcəsinə daha çox uyğun olmasıdır. Amma dəfələrlə deyildiyi kimi, bazarlarda da məhsulların keyfiyyətinə, onların saxlanma qaydalarına, sanitariya normalarına heç də  həmişə əməl olunmur. Bu haqda KİV-də  çoxlu sayda materillar gedib və mövzu hələ də aktuallığıın qoruyur. Qonşu Rusiyada isə  sanitariya qaydalarına əməl olunmayan bazarlar artıq iri ticarət mərkəzləri ilə əvəz olunur. Bizdə də belə bir təklif irəli sürülsə də, onun tətbiqininin nə vaxt reallaşacağı məlum deyil.

İqtisadçı-ekspert Samir Əliyev Movqe.az-a Azərbaycanda bazarların ticarət mərkəzləri ilə əvəzlənməsinin müsbət və mənfi cəhətlərini belə şərh edir: " Sanitariya məsələsi birbaşa sağlamlıqla bağlı olan problemdir. Çünki, ərzaq malları, xüsusən də, ət və ət məhsulları və ya ağartı məhsulları əgər antisanitar vəziyyətdə satılırsa, bu, birbaşa həmin məhsulların keyfiyyətinə təsir göstərir. Ona görə də, bu istiqamətdə işlər görülməsi, antisanitariya hallarına diqqət edilməsi, məhsulların satıldığı şəraitə nəzarət edilməsi çox vacibdir. Təsəvvür edin ki, kolbasa satılır, soyuducu olmadığından, məhsul havada qalıb xarab olur. İstərsə də ağartı məhsulları olsun. Və ya qənnadı məmulatları, konfet, şokolad və s. də bura aiddir. Bunların hamısı istehlakçıların sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Bu baxımdan, bazarların ticarət mərkəzləri ilə əvəz olunmasının üstün cəhəti ondan ibarət olacaq ki, insanların zəhərlənmə hallarının və yaxud da, bu kimi keyfiyyətsiz məhsullardan zərər çəkmə hallarının qarşısı alınacaq. Bazarların ticarət mərkəzləri ilə əvəzlənməsinin müsbət cəhəti budur. Mənfi cəhəti isə ondan ibarətdir ki, bu, birbaşa olaraq qiymətlərə təsir edəcək. O baxımdan ki, bir qayda olaraq, bazarlarda, xüsusən də yaxşı tikilməmiş bazarlarda satılan ərzaq məhsulları digərlərinə nisbətən ucuzdur. Bu, hər cür məhsula aiddir. Xüsusən, nəzərə alaq ki, insanlar qablaşdırılmış, içinə müxtəlif konsentratlar daxil edilmiş, hansısa bir şirkətin buraxdığı qatıq və ya süd məhsullarına nisbətən rayonlardan gətirilən süd, qatıq almağa və s. daha çox üstünlük verirlər.Maketlərdə satılan məhsulların keyfiyyəti bunlarla eyni olmadığı kimi, qiyməti də nisbətən baha olur. 

Bundan əlavə, antisanitariya qaydalarına görə bazarlar bağlansa, kənd yerlərindən gətirilmiş məhsulların  satışı avtomatik olaraq qadağan ediləcək. Çünki, ən azından bunlar yoxlamadan keçməlidir. Yoxlamadan keçmirsə, satışı qadağan edilir. Əgər keçirsə belə, buna görə müəyyən əlavə xərclər ödənməlidir. Ona görə də, bazarların yığışdırılması, hansı ki, bizdə də bir müddət gündəmdə idi,  qiymətlərin artmasına birbaşa olaraq təsir edəcək və bunu şərtləndirən amildir". 

Digər bir iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli isə məsələyə belə münasibət bildirdi: "Moskvada bazarların bağlanması yalnızca sanitariya qaydalarının pozulması ilə əlaqədar deyil. Burda bir qədər başqa səbəblər də var. Bu, ən əsas, mülkiyyət məsələsinin dəyişməsi ilə də bağlıdır. Moskva bazarlarının böyük əksəriyyəti miqrantların əlində idi. O bazarlardan külli miqdarda gəlir götürülürdü.Yeni bazarların tikilməsi bazarların əl dəyişməsi, mülkiyyət məsələlərinin dəyişməsi ilə nəticələnəcək. Nəticədə, Moskvada gəlirlərin də bir əldən başqa ələ keçirilməsi baş verir və bütün bu səs-küylü məsələlərin altında bu dayanır, nəinki, sanitariya normaların pozulması. Əlbəttə ki, orda sanitar normalarla bağlı problemlər də olub. Amma əsas mülkiyyətçinin dəyişməsi məsələsidir. Azərbaycana gəldikdə isə, bəli, belə bir qərar olmuşdu və belə bazarların yaradılması prosesi gözlənilən idi. Amma baş vermədi. Çünki, Azərbaycanda, əsasən də Bakı şəhərində iri marketlərin şəbəkəsinin genişlənməsi prosesi baş verdi və marketə digər məhsullar üçün girən insanların həm də bazarda satılan məhsulları alaraq çıxması onlar üçün daha uyğun oldu. Yəni, bu bazarın özünün diqtə elədiyi bir məsələdir. İnsanların rahatlığı necə idisə, bazar da ona uyğunlaşdırıldı. Sadəcə, bir mənfi cəhət var ki, iri marketlərin kənd təsərrüfatı məhsulları satılan bölümündə qiymətlər xeyli bahadır. Xüsusilə də, bu məhsulların bazarlardakı qiymətləri ilə müqayisədə. Bu sahədə müəyyən addımların atılmasına ehtiyac var. Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarının birbaşa bazara çıxışını təmin etmək üçün müəyyən işlər görülməlidir ki, məhsullar bir neçə əl dəyişərək sonunda istehlakçıya çox baha qiymətə çatmasın".  


Sizin Reklam Yeriniz