Əlaqə Arxiv
news Image
2014.07.22
11:44
| A A A
Hamı yerli məhsul alacaq
Natiq Cəfərli: «Qeyri-neft sektorunun inkişafı nöqteyi-nəzərindən bunun təşviqi vacibdir» Vüqar Bayramov: «Yerli mallara tələbat artacaq, amma həm də bununla bərabər, qiymətlər də artacaq»

Aparılan araşdırmalar göstərir ki, Almaniya, Fransa, Yaponiya, Cənubi Koreya və hətta Rusiya kimi ölkələrdə istehlak kreditləri əsasən yerli istehsalın dəstəklənməsinə yönəldilir. Həmin ölkələrdə istehsalı dəstəkləmək üçün istehlak krediti vasitəsilə tələbat yaradılır. Artıq analoji siyasətin Azərbaycanda da həyata keçirilməsi zəruri sayılır. 

İqtisadçı Natiq Cəfərli Movqe.az-a açıqlamasında sözügedən təklifin Azərbaycanda tətbiqi məsələsinə rəyini bildirib: "Artıq bir müddətdir ki, müxtəlif şəxslər tərəfində bu təkliflər səsləndirilir. Burada məsələ ondan ibarətdir ki, əgər yalnız yerli malların alınması üçün istehlak kreditləri verilirsə, bu malların istehlakçıların tələbatının ödəyib-ödəyə bilməməsi var ortada. Çünki, adətən istehlak kreditlərinin əsas hədəfi elektronika mallarıdır. Məsələn, soyuducular, televizorlar, kondisionerlər və sair kimi məişət əşyaları, telefon, kompüter kimi texnoloji alətlər və digərləri olur. Azərbaycanda bütün bu malların istehsalı çox aşağı səviyyədədir. Bu metodun tətbiq edilə biləcəyi  yeganə sahə mebel sənayesi ola bilər. Çünki artıq ölkəmizdə bir neçə mebel zavodu var ki, rəqabətə davamlı əşyalar istehsal edir.  Amma onsuz da indinin özündə də həmin şirkətlər kreditlə satış həyata keçirirlər. 

Mobil telefonlar, məişət avadanlıqları, avtomobillər kreditlə satılan ən çox məhsullardır. Ümumi istehlak kreditlərinin 80%-ə yaxını məhz bu mal və məhsulların üzərinə düşür. Əgər bu gün Azərbaycanda bu məhsulların istehsalı yoxdursa, istehlak kreditlərini yalnız yerli məhsullar üçün məhdudlaşdırmaq doğru olmaz. Əslində, yanaşma olaraq düzgün yanaşmadır. Çünki, yerli istehsalı təşviq etmək lazımdır. Qeyri-neft sektorunun inkişafı nöqteyi-nəzərindən də bunun təşviqi vacibdir. Amma heç bir infrastruktur olmadan birdən-birə bu addımın atılması, düşünürəm ki, istehlakçıların hüququnu pozmuş olacaq. Çünki məhsulların xarici analoqlarının ölkədə  satışını azaltmaq istehlakçıların əldə etmək istədikləri mal və xidmətlərə əlçatanlığını zəiflədəcək. Bütün bu məsələlər həll olunarsa, orta və uzun vədədə bu addımı atmaq olar". 

İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov istehlak kreditləri üçün yerli mallarla məhdudiyyət qoyulmasını məqsəduyğun saymır: "İstehlak kreditlərinin yalnız yerli məhsulların alınması üçün verilməsini düzgün hesab etmirəm. Baxmayaraq ki, belə bir təcrübə yerli istehsal məhsulların satışının gücləndirilməsinə gətirib çıxra bilər. O baxımdan ki, bu zaman artıq vətəndaşlar yerli məhsulların alınması üçün kreditlər götürəcəklər. Lakin bu məhdudiyyət məhsullar arasında diskriminasiyanın formalaşmasına gətirib çıxaracaq.  Yəni, faktiki olaraq, bu amil süni şəkildə xaricdən idxal olunan məhsulların sıxışdırılmasına səbəb ola bilər ki, bu da diskriminasiya baxımdan heç də aruzolunan deyil. Eyni zamanda bu, uzun müddət üçün effektli bir metod deyil. Çünki bəzi inkişaf etməkdə olan ölkələrdə də belə praktika tətbiq olunmuşdu. Bu zaman müşahidə edilən problem o olacaq ki,  biz istehlak kreditlərini yerli mallarla məhdudlaşdırsaq da, vətəndaşlar kommersiya bankları ilə danışaraq xarici mal alacaqlar. Belə olan halda süni şəkildə diskriminativ qayaların tətbiq olunması birmənalı şəkildə arzuolunan deyil". 

Ekspert bildirir ki, şəraitdə yerli malların qiyməti qalxa bilər: "Düşünmürəm ki, yalnız yerli məhsullara kreditlərin verilməsi yerli istehsalı stimullaşdıracaq. Əslində, yerli mallara tələbat artacaq, amma həm də bununla bərabər, qiymətlər də artacaq. İstehlak kreditlərinə xarici məhsullar üçün məhdudiyyət qoyulması  nəinki yerli istehsalın dəstəklənməsi, əksinə, kredit şərtlərinin daha da ağırlaşmasına və bütövlükdə kreditləşmənin məhdudlaşmasına gətirib çıxara bilər".   


Sizin Reklam Yeriniz