Həmyerlimiz haqqinda bu yaziya AZƏRBAYCAN YAZIÇILAR BİRLIYİNİN KATİBİ, ŞAİR FİKRƏT QOCANIN 1986-cı ildə, ("Ulduz" jurnalı, 6-cı say) "YAXŞI ŞEİR OXUYANDA" sərlövhəli ilə başlamaq istəyirəm. FİKRƏT QOCA həmin məqalədə yazırdı ki, hər dəfə cavan bir şairin şeirlərini oxumağa başlayanda, ilk düşündüyüm şey ona necə cavab vermək olur. Söhbətini necə qurasan ki, xətrinə dəyməsin, qəlbini sındırmasın. Şeirlər zəif olanda, adamı elə bil dibsiz bir quyuya salırlar.
Amma bir də görürsən, elə ilk sətirlərdən bu cavan şair qolundan yapışır. Misralarının bişmişliyi ilə, deyim tərzi ilə, sözləri yerli-yerində işlədə bilməsi ilə səni ürəkləndirir.
Arif Fərzəliyev adlı bir nəfərin şeirlərini oxudum. "Əsgər şəkilləri" şeirində deyirdi:
Əsgər şəkillərini
divardan asın.
Divarları
söykəyin əgər ürəyinə-
evlər arxalı olar.
"Bu misralarda şair var. Özü də, özünü bacarığı qədər yonmuş, rəndələmiş şair. "Belə ketsə" şeirindən də bir necə sətir misal götərirəm ki, oxucuya bir daha aydın olsun, yuxarıdakı misralar təsədüfi deyil:
Elə bil cur davadır
bu dava qorxusu:
"Amma" deyirsən, amma düşür yadına
"Nəvə" deyirsən, nüvə düşür yadına.
On gün dostum Pəriş yerinə,
çaşıb "Perşinq" deyib arvadına...
Bu qədər ciddi bir mövzunu, belə incə yumorla ancaq şair qələmə ala bilər, özü də səriştəli şair.
Cavan adam yaxşı yazanda, elə bil mənə böyük bir yaxşılıq eləyir. Cavab vermək, başa salmaq əzabından xilas oluram. Yaxşı misraları oxuduqca kefim köklənir.
Mən hələ bu sətirləri yazana qədər Arif fərzəliyevin özünü görməmişəm. Görəndə də, onu yeni və zəif yazan şairlərdən az danlamayacağam... Amma xətrinə dəyib-dəyməyəcəyi heç ağlıma da gəlmir, çünki sənətdən söhbət eyləyəcəyik. İnanıram ki, bir-birimizi başa düşəcəyik" –
Axirda AZƏRBAYCAN YAZIÇILAR BİRLIYİNİN KATİBİ, ŞAİR FİKRƏT QOCA yazısını bu sonluqla bitirir.
Ümumrusiya Azərbaycanlıları Ko nqresinin (ÜAK) və Rusiya Azərbaycanlı Gənclər Təşkilatı (RAGT) Murmansk regional şöbəsinin mətbuat katibi,
region hökuməti yanında Millətlərə dair işlər üzrə Məsləhət Şurasının üzvü, Azərbaycan və Rusiya Jurnalistlər İttifaqlarının üzvü ƏLIHÜSEYN ŞÜKÜROV yazır ki, Arif Fərzəli (Arif Xudakərim oğlu Fərzəliyev) 1956-cı ildə Masallı rayonunun Xırmandalı kəndində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Atası Xudakərim müəllim də sözə - sənətə qiymət vermişdir.Şeirlər miras qoyub getmişdir...
Arif Fərzəli Azərbaycan Dövlət Universitetinin (BDU) kimya fakültəsini və Qorki adına Moskva Ədəbiyyat İnstitutunun poeziya şöbəsini bitirmişdir.Biz Arif müəllimlə burada yaxından tanış olmuşuq, düz çörək kəsmişik, ədəbi müahisə proseslərində birgə iştirak etmişik.Mən o vaxtlar Moskvada A.Fərzəlidə 2 şeyi müəyyən etdim: yaxşı kimya müəllimliyini və Azərbaycan poeziyasında təzə Arif nəfəsini, Arif dəst-xəttini və təbii ki, heç kimə bənzəməyən gözəl şeirlərini:
Sən çəkəni dağ da çəkməz,
Qoruya bilmədim səni.
Mən bilirdim...
uzaq çəkməz...
Qoruya bilmədim səni.
Harda gizlədim tapdılar,
Tapıb... daşlara çaxdılar.
Nalın qopunca çapdılar,
Qoruya bilmədim səni.
Məndən uca vaxt hasarı,
Aşammadım baxta sarı...
Canımda can ixtisarı,
Qoruya bilmədim səni.
Mələklər əldə qar qaldı,
Əlim ələmtək qaraldı...
Səndən vecsiz nə var qaldı,
Qoruya bilmədim səni.
Bərədə ov güdən kimi,
Ağrı qapdı yetən kimi.
Ürək, elə vətən kimi
Qoruya bilmədim səni.
( "QORUYA BİLMƏDİM" şeri)
Və bir də ki, mənim taleyim gətirmişdi.Mənim üçün həlledici dövrdə Arif müəllim əlimdən tutdu, kimyanı ayrıdan mənə öyrətdi, hazırlıq keçdi.Çünki, o, özü də rus bölməsini qurtarmışdı.Öz dərs, imtahan qaqğılarını yaşaya – yaşaya mənə köməklik etdi.Bəli, Arif müəllim belə insandır...Çətin günün dostu.
İndi A.Fərzəli rayonumuzun ən nüfuzlu, şəxsiyyətli müəllimi hesab olunur, doğma kəndi Xırmandalı kənd məktəbində kimya müəllimi işləyir, bu fənndən dərs deyir .Yeri gəldikcə rayon və respublika mətbuatında şeirləri çap olunur.İkinci kitabında ("SİZİN DÜNYA". Nəçriyyatın direktoru Faiq Nağıyev, redaktoru Rahid Ulusel (filologiya elmləri namizədi), rəssamları Azər Xankişiyev və Tofiq Fərəcov, tərtibatçı Roza Əsgərova və komputer dizayneri Pərviz Nəzirlidir) o, gözəl şeir nümunələrini daxil edib:
SİZİN DÜNYA
Şələ-şələ dərd götürdüm,
Qucaq-qucaq qəm gətirdim...
Çaxmağı qova yetirdim-
içimdə bir ocaq çatdım...
gördüm ... güldü içimdə.
İçimdə çatdığım ocaq
tutuşmamış,
közü-közünü tutmamış,
qoru gözünü tutdu...
Mənə üzünü tutmamış,
vaxtsız getdi,
cavan öldü içimdə...
Canım varmı candan sonra?
Can olurmu ... ondan sonra?
Sizin dünya bundan sonra
bir əklildi içimdə...
YETİM SEGAH
Tarzən Ramiz Quluyevə
Mizrab toxunacaq, sim ağlayacaq,
Zili hönkürəcək, bəm ağlayacaq.
Gördüm məni ən çox kim ağlayacaq,
Qoy bir harayında itim segahın.
Bu nizə daşları keçən niyəzmiş,
Elə bu nizənin yönü bizəymiş...
Ağrısı-acısı hələ təzəymiş,
Yarası qədimdən-qədim segahın.
Simlər pərdə üstə yollardı qoşa,
Gedən ölməzliyə gedib qovuşar.
Bir qaçıb obaya hay sal, ay uşaq,
Dədəsi tapılıb "Yetim segahın"...
ETİRAF
Başının üstə bu göyü sevdim,
Sevdiyin havanı, çiçəyi sevdim.
Sənin xatirinə çox şeyi sevdim...
Tək səni heç cürə sevə bilmədim...
Günləri yerlərə verdik nahaqdan,
Ayrılaq, bəlkə də belə yaxşıdır.
Üfrülə-üfrülə yanan ocaqdan
Bəlkə ocağın külü yaxşıdır?!
Daha əllərimi qaldırıb göyə,
Hicranın önündə,
çıxıb gedirəm.
Birdə görüşünə gəlməyim deyə,
Yolları ardımca yığıb gedirəm.
Mən səni heç cürə sevə bilmədim.
Arif müəllimin tərcümeyi – halına bunu da əlavə etmək olar: O, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvüdür. Ayrı-ayrı illərdə respublika "Gənclik" jurnalının bölgə müxbiri, "Qala" qəzetinin baş redaktor müavini olmuş və "Fidan" qəzeti ilə əməkdaşlıq etmişdir.
"Sizin dünya" kitabı Arif Fərzəlinin oxucularla ikinci görüşüdür. Kitabda onun
"Torpağın yaddaşı" və "Atüstülər" adlı iki poeması verilmişdir.
A. FƏRZƏLİNİN "Toxuma həsrət" adlı ilk şeirlər toplusu 1991- ci ildə "Yazıçı" nəşriyyatında çap olunmuşdur.
Hərdən şair dostum Arifi xatirlayiram, qəmlənirəm.Və sevinirəm ki, onun kitabları haqqinda "Respublika" qəzetində, başqa mətbuat orqanlarinda dəfələrlə məqalə yazmişam.Müğənni Könül Xasıyevaya Masallda, öz toylarımızda olanda onun sözlərinə yazılmış Vətən haqqında şeirinə muğam üstündə qulaq asanda ürəyim oynayır, dözə bilmirəm ağlayiram, ağlayıram...
Arif müəllimə Allahdan cansağlığı və uzun ömür arzulayıram...
