Dəniz dal­ğa­lı ol­sa da, ötən gün Novxanı çi­mər­li­yin­də çi­mən­lə­rin sa­yı ki­fa­yət qə­dər çox idi. Özü­nü dal­ğa­nın ix­ti­ya­rı­na bu­ra­xıb su­yun üzə­rin­də hə­rə­kət­siz qa­lan kim, su­ya baş vu­rub ak­ro­ba­tik hə­rə­kət­lər­lə ət­raf­da­kı­la­rın diq­qə­ti­ni özü­nə cəlb edən kim. Gü­nəş şüa­sın­dan rən­gi qap-qa­ra qa­ra­lan ən­dam­lar,özü­nü qu­ma bas­dı­rıb van­na qə­bul edən­lər...

Çi­mər­li­yə gə­lən­lə­ri də elə ilk ön­cə bu mən­zə­rə­lər qar­şı­la­yır­dı. Din­cəl­mə­yə gə­lən­lər de­mək olar ki, tam sər­bəst şə­kil­də ya­yın "key­fi­ni" çı­xar­maq­la məş­ğul idi­lər. Am­ma bu çi­mər­lik­də on­la­rın ke­fi­nə so­ğan doğ­ra­ya­caq mə­qam­lar da az de­yil­di. Çi­mər­li­yə din­cəl­mək yox, məhz bu cür ob­yekt­lər­də is­ti­ra­hə­tə ən­gəl tö­rə­dən prob­lem­lə­ri üzə çı­xar­maq üçün gəl­di­yi­miz­dən, mü­şa­hi­də et­di­yi­miz ça­tış­maz­lıq­la­rı bir uc­dan qeyd edir­dik.

gün­lük­lə­rin qa­mı­şı tö­kü­lüb

Dəni­zə gə­lən­lə­rin ək­sə­riy­yə­ti su­ya baş vu­ran­dan son­ra ba­şı­nı gün­dən qo­ru­maq üçün göl­gə­lik ax­ta­rır­dı. Am­ma bu çi­mər­lik­də hə­sir gün­lük­lər de­mək olar ki, bar­maq­la sa­yı­la­caq qə­dər az idi. Olan­la­rı­nın da ço­xu­nun qa­mı­şı tö­kül­müş­dü. Ona gö­rə də, gün van­na­sı qə­bul edən­lər baş­la­rı­nı çə­tir­lə ört­müş­dü­lər. "Liman " çi­mər­li­yin­də hə­sir gün­lük­lə­rin ol­ma­ma­sın­dan bu­ra­da din­cə­lən­lər də na­ra­zı­lıq edir­di. Qı­zı Ta­mel­la ilə çi­mər­li­yə gə­lən Şah­naz Əli­ye­va bu­ra­da xid­mə­tin sə­viy­yə­sin­dən o qə­dər də ra­zı de­yil­di: "Bu çi­mər­li­yə gi­riş adam­ba­şı­na bir ma­nat­dır. Am­ma bir qə­pik­lik xid­mət gös­tər­mir­lər. Özü­nüz gö­rür­sü­nüz ki, gün­lük ol­ma­dı­ğın­dan, ba­şı­mı çə­ti­rin al­tın­da giz­lət­mi­şəm. Qa­mış nə­mə­nə şey­dir ki, on­dan bir gün­lük dü­zəlt­mir­lər".

stol-stul qı­rıq-qu­ruq­dur

Ş.Əli­ye­va çi­mər­lik­də süf­rə aç­maq üçün nor­mal stol-stu­lun ol­ma­dı­ğın­dan da şi­ka­yət­lən­di: "Bu­ra­ya düz­dük­lə­ri stol-stul­la­rın ha­mı­sı qı­rıq-qu­ruq­dur. Bi­ri­ni də 10 ma­na­ta ve­rir­lər. Ona gö­rə də ev­dən özü­müz­lə ki­lim gə­tir­mi­şik".

Yay gi­rən­dən çi­mər­li­yə tez-tez gəl­di­yi­ni söy­lə­yən həm­söh­bə­tim Novxanıdakı gi­ri­şi ucuz olan çi­mər­lik­lə­rin ha­mı­sı­nın bu gün­də ol­du­ğu­nu bil­dir­di: "Bu­ra­da tə­miz­li­yə də bir o qə­dər ria­yət edil­mir. Bir də gö­rür­sən ki, qu­mun içə­ri­sin­dən şü­şə bu­tul­ka çı­xır. Ya­xud­da aya­ğı­nın al­tın­da qar­pız qa­bı­ğı qa­lır. Sə­bə­bi isə stol ol­ma­dı­ğın­dan, ha­mı­nın yer­də ye­yib-iç­mə­si­dir".

"bə­də­ni­min qu­mu tö­kül­mə­miş duş­da su kə­sil­di"

Deyi­nə-de­yi­nə çan­ta­sı­nı çiy­ni­nə atıb çi­mər­li­yi tərk et­mə­yə ha­zır­la­şan qa­dı­nı isə yu­yu­nar­kən su­yun kə­sil­mə­si əsəb­ləş­dir­miş­di. Zə­ri­nə Mus­ta­fa­ye­va hər də­fə çi­mər­lik­lər­də ey­ni prob­lem­lə üz­ləş­di­yi­ni bil­dir­di: "Duş­da yu­yun­ma­ğa 1 ma­nat alır­lar. Bə­də­ni­mi­zin qu­mu tö­kül­mə­miş su kə­si­lir".

Z.Mus­ta­fa­ye­va bu­ra­da­kı çi­mər­lik­lə­rin ço­xun­da din­cə­lən­lə­rin ey­ni prob­lem ya­şa­dı­ğı­nı söy­lə­di.

sü­ni qiy­mət ar­tı­mı

Çi­mər­lik­də din­cə­lən­lə­rin çox az qi­smi­nin res­to­ra­nın xid­mə­tin­dən is­ti­fa­də et­mə­si də diq­qə­ti­miz­dən ya­yın­ma­dı. Kə­til­lə­rin üstündə çay içə-içə din­cə­lən bir-iki adam var­dı. Yer­də qa­lan­la­rın ço­xu özü ilə gə­tir­di­yi box­ça­sın­dan ye­yib-içir­di. Sə­bə­bi­ni isə çi­mər­li­yə gə­lən­lər qiy­mə­tin ba­ha­lı­ğı ilə izah edir­di­lər. Ai­lə­si ilə bir­gə din­cə­lən Tey­mur Sa­dı­qov bir də­fə də ol­sun res­to­ran­dan ye­mək-iç­mək si­fa­riş et­mə­di­yi­ni söy­lə­di: "Qiy­mət­lə­ri elə qo­yub­lar ki, gə­rək də­ni­zə hər də­fə gə­lən­də 30-40 ma­nat xərc­lə­yə­sən. Bir çay­nik ça­yın qiy­mə­ti 5 ma­nat­dır. Sə­rin­ləş­di­ri­ci iç­ki­ni 3 ma­na­ta sa­tır­lar. İki şiş ka­bab, sa­lat, şi­rə iç­sən gə­rək ci­bin­də­ki pu­lu qə­pi­yi­nə­dək bu­ra­da qo­yub ge­də­sən. Ona gö­rə də, ye­mək-iç­mə­yi­mi­zi ev­dən gə­ti­ri­rik".   

Çi­mər­lik­lər­də qiy­mət­lə­rin sü­ni şə­kil­də şi­şir­dil­mə­sin­dən, de­mək olar ki, ha­mı na­ra­zı idi. Ra­miz Mə­mi­yev de­yir ki, adi bir litr­lik qaz­lı su şə­hər­də 30 qə­pik ol­du­ğu hal­da bu­ra­da bir ma­na­ta sa­tır­lar.Digər na­ra­zı edi­ci mə­qam isə res­to­ran­lar­da men­yu­da qiy­mət­lə­rin gös­tə­ril­mə­mə­si­dir. Müş­tə­ri­lər də­niz­kə­na­rı ob­yekt­lər­də ofi­sant­la­rın hə­rə­yə bir qiy­mət "oxu­du­ğu­nu" de­yir­lər.  

an­ti­sa­ni­ta­ri­ya baş alıb ge­dir 

Çi­mər­lik­lər­də sü­ni qiy­mət ar­tı­mı ilə ya­na­şı na­tə­miz­lik və inm­sız­lıq da res­to­ran­la­rın müş­tə­ri­lə­ri­nin sa­yı­nı azal­dır. Dənizin ləpədöyən sahili demək olar ki, qarğıdalı, qarpız, yemiş qabıqları ilə dolu idi. Polimer butulkaların əlindən isə tərpənmək mümkün deyildi.Elə bir be­lə fak­tın şa­hi­di biz ol­duq. Si­fa­riş ver­diy­miz ça­yın ya­nın­da gə­ti­ri­lən mü­rəb­bə­nin içə­ri­sin­də ça­ba­la­yan mil­çək gö­zü­mü­zün qar­şı­sın­da can ver­di. Res­to­ran­da həm­söh­bət old­ğu­muz Xə­lil Ba­ba­yev de­yir ki, be­lə mən­zə­rə­lər­lə müş­tə­ri­lər tez-tez qar­şı­la­şır: "Bu res­to­ran­la­rın hər bi­ri­nin mət­bə­xi­nin ta­va­nı­na mil­çə­yi öl­dür­mək üçün ya­pış­qan lent asır­lar. Ora­dan da mil­çək ça­yın, mü­rəb­bə­nin, ye­mə­yin içə­ri­si­nə dü­şür. Ofi­sant­lar öz­lə­ri de­yir­lər ki, nə qə­dər qo­ru­sa­lar da, göy­dən tö­kü­lən mil­çə­yi ye­mə­yin, ça­yın içə­ri­si­nə düş­mək­dən qo­ru­maq müm­kün de­yil".

X.Ba­ba­yev bu ob­yekt­lər­də ye­mək­lə­rin bi­şi­ril­mə­sin­də is­ti­fa­də edi­lən ətin key­fiy­yə­tin­də də prob­lem ol­du­ğu­nu söy­lə­di. Onun söz­lə­ri­nə gö­rə, ən key­fiy­yət­siz ət­lər çi­mər­lik­lər­də­ki res­to­ran­lar­da is­ti­fa­də olu­nur: "Mə­nim eşit­di­yi­mə gö­rə, öl­müş, xəs­tə hey­van­la­rın əti­ni çi­mər­lik­lə­rə gə­ti­rib 1 ki­loq­ra­mı­nı 1 ma­nat­dan sa­tır­lar. Ona gö­rə də bu­ra­da çox az adam çö­rək ye­yir. Dəniz­kə­na­rı ob­yekt­lə­rin əsas müş­tə­ri­lə­ri kə­nar­dan gə­lən­lər olur".

H­əm­söh­bə­tim bu ob­yekt­lə­rin bay­tar hə­ki­mi nə­za­rə­tin­dən kə­nar qal­dı­ğı­nı da söy­lə­di: "Çi­mər­lik­lə­rə bay­tar hə­kim­lər an­caq ax­şa­ma gə­lir­lər. Ətin bay­tar­lıq şə­ha­dət­na­mə­si­ni tə­ləb edən­də də beş-on ma­nat ve­rib yo­la sa­lır­lar. Bə­zən isə həf­tə­lər­lə bu çi­mər­lik­lə­rə bay­tar hə­ki­mi­nin aya­ğı dəy­mir".

2 ma­nat­lıq şi­rə 4 ma­na­ta

Gi­ri­şi ucuz olan çi­mər­lik­lər­lə mü­qa­yi­sə­də, adam­ba­şı­na 3 ma­nat alan də­niz­kə­na­rı is­ti­ra­hət ob­yekt­lə­rin­də və­ziy­yət bir qə­dər yax­şı­dır. Mə­sə­lən, "Delfin" is­ti­ra­hət mər­kə­zin­də sto­lun-stu­lun və­ziy­yə­ti, xid­mə­tin sə­viy­yə­si nor­mal­dır. Am­ma bu­ra­da din­cəl­mək də hər ki­şi­nin işi de­yil. Çün­ki qiy­mət­lər şə­hər­də­kin­dən fan­tas­tik də­rə­cə­də fərq­lə­nir. Bu­ra­da bir litr­lik tə­bii şi­rə 4 ma­na­ta sa­tı­lır. H­al­bu­ki, şə­hər­də hə­min şi­rə­ni 2 ma­na­ta da al­maq müm­kün­dür. Müş­tə­ri­lər­lə söh­bət za­ma­nı öy­rən­dik ki, bu çi­mər­lik­də yün­gül­va­ri qəl­ya­nal­tı ən azı 50 ma­nat xərc tə­ləb edir. Mü­rəb­bə­li çay dəst­ga­hı isə 15-20 ma­na­ta ba­şa gə­lir. Am­ma əvə­zin­də av­to­mo­bi­lin sax­lan­ma­sı üçün yer, kə­til pul­suz­dur".

Novxanı çi­mər­li­yin­də ica­rə­yə gö­tü­rü­lən ob­yekt­lə­rin de­mək olar ki, hər bi­rin­də qiy­mət və gös­tə­ri­lən xid­mət fərq­li­dir. Bu­ra­da din­cəl­mə­yə gə­lən­lə­rə ye­ga­nə fərq qoy­ma­yan duz­lu də­niz su­yu və göz qa­maş­dı­ran gü­nəş­dir.