«Biz Pakistandan ən müasir, yüksək texnologiyalı silahlar almaq istəyirik və bu məsələdə tam anlaşmamız var». Bunu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 14-də Bakıda Pakistan İslam Respublikasının baş naziri Məhəmməd Nəvaz Şəriflə mətbuata birgə bəyanatla çıxışında deyib: “Müzakirələrimizin əhəmiyyətli hissəsi hərbi sahədə əməkdaşlığa həsr olunmuşdur. Bizim çox yaxşı əməkdaşlığımız var və bu gün biz ölkələrimizin silahlı qüvvələri arasında birgə hərbi təlimlə bağlı planları müzakirə etdik.
Eyni zamanda, Pakistanın çox inkişaf etmiş müdafiə sənayesi var
və biz bu sahədə əməkdaşlığı çox ətraflı müzakirə etdik. Azərbaycan
da demək olar 10 ildir ki, öz müdafiə sənayesini inkişaf etdirir.
Beləliklə, biz birgə istehsalatı qurmaq üçün müştərək şəkildə
işləyə bilərik. Eyni zamanda, biz Pakistandan ən müasir, yüksək
texnologiyalı silahlar almaq istəyirik və bu məsələdə tam
anlaşmamız var”.
Prezidentin açıqlamasından göründüyü kimi, Pakistan Azərbaycana
yüksək texnologiyalı silah satacaq. Bu vəziyyətdə isə Rusiya
Azərbaycan kimi mühüm silah alıcısını itirə bilər. Fikirlər
səslənir ki, Rusiya bu amili nəzərə alaraq ölkəmizə satacağı
silahın qiymətində endirimlər etməsi mümkündür. Hətta Rusiya
“İsgəndər” raketi, Su-34 qırıcıları səviyyəsində belə anlaşmaya
gələ bilər.
Hərbçi-ekspert Üzeyir Cəfərov bildirir ki, Azərbaycan nə qədər çox
ölkələr ilə danışıq aparsa, Azərbaycana silah satan ölkələr,
xüsusən də Rusiya qiymətləri aşağı salmağa məcbur olacaq: “Çünki,
dünyada silah satışı ilə məşğul olan çox ölkə var. Nəvaz Şərifin
səfərindən sonra Azərbaycan Pakistanla intensiv olaraq danışıqlar
aparması mütləqdir. Yəqin ki, ordumuzun tələbatı üçün lazım olan
avadanlıqlar alınacaq.
Onu da nəzərə alaq ki, zaman-zaman ölkələr rəqabət nəticəsində
məcburiyyət qarşısında qalıb, istehsal etdikləri məhsulu bir qədər
ucuz satıblar. Rusiya da bunu nərəzə alıb, qiymətləri bir qədər
aşağı sala bilər”.
Ekspert əlavə etdi ki, Azərbaycan Rusiya ilə “İsgəndər”
raketlərinin alınması ilə bağlı 2011-ci ildən danışıqlar aparır:
“Yəqin ki, bu məsələ də müsbət nəticələnəcək. Pakistanın baş
nazirinin Azərbaycandakı görüşlərindən sonra Rusiyanın daha aşağı
qiymət təklif etmə ehtimalı artır. Azərbaycan da ona uyğun olaraq
addımı atacaq”.
Hərbi məsələlər üzrə digər ekspert İbrahim Rüstəmli isə fərqli
düşünür. Müsahibimiz ilk növbədə onu vurğuladı ki, Stokolm
Beynəlxalq Sülh Mərkəzi tərəfindən aparılan araşdırmada dünyanın ən
böyük 5 silah ixracatçısı müəyyən olunub: “"Economist" jurnalında
dərc olunan araşdırmada ilk yerləri Amerika və Rusiya bölüşür. Daha
sonra sırada Almaniya, İngiltərə və Fransa gəlir. Göründüyü kimi,
Rusiya dünyanın ən böyük silah ixracatçısı kimi tanınan
ölkələrindəndir. Ondan ötrü silah satışı problemi yoxdur.
Şimal qonşumuz təkcə 2014-cü ildə bu sahədən 10,2 milyard dollar
gəlir əldə edib. Yəni, Rusiya Azərbaycan kimi silah alıcısını sırf
itirməmək məqsədilə bizə satdığı silahların qiymətini endirməz.
Lakin burada bir sıra məsələlər, məsələn, ölkə başçılarının şəxsi
münasibətləri, qonşuluq, iqtisadi-siyasi, mədəni əlaqələr və s.
baxımından müəyyən güzəştlər nəzərdə tutula bilər. O ki qaldı
“İsgəndər” raketi, S-34 qırıcılarının Azərbaycana satılmasına,
burada da ciddi problem görmürəm. Ən azı ona görə ki, Rusiya
prezidenti Vladimir Putin verdiyi bir sıra bəyanatlarda bu məsələyə
açıq kontekstdə aydınlıq gətirib: “Biz öz silahlarımızı, o
silahları almağa gücü çatan ölkələrə satırıq!” Bununla da, bu
silahların hansı ölkə tərəfindən alınması məsələsi istər-istəməz
ikinci plana düşdü. Yəni, V.Putin birbaşa bildirdi ki, bu alverdir,
ticarətdir və biz öz ticarətimizi, heç şübhəsiz, ilk növbədə şəxsi
maraqlarımız üzərində qururuq və satdığımız silahların hansı ölkə
tərəfindən alınması məsələsində ifrat maraqlı deyilik. Nəticə isə
bundan ibarətdir ki, əgər bu silahları almaq niyyəti olarsa,
Azərbaycan üçün heç bir problem yaşanmayacaq”.
Mübariz BAYRAMOV
