Bu günlərdə Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Dövlət Material Ehtiyatları Agentliyi Dövlət Taxıl Fondu üçün 2015-ci ildə ölkədə istehsal olunmuş yüksək keyfiyyətli buğdanın tədarükünü elan edib. Dövlət Material Ehtiyatları Agentliyi Dövlət Taxıl Fondu üçün "Səngəçal Taxıl Elevatoru", "Gəncə Taxıl Elevatoru", "Abşeron Taxıl" MMC, "Dəvəçi-Dəyirman" MMC, "Karat-Holdinq", "Karmen" MMC, "Gəncə-Dəyirman" MMC, "N.Quliyev adına Bakı-Taxıl" ASC, "Aveta" MMC, "Neon" firması və "EL" KM müəssisələri vasitəsilə qəbul ediləcək. Qəbul iyul ayının 1-dən sentyabr ayının 1-nə kimi olacaq. Yerli buğda istehsalçılarından qiyməti bir ton üçün 250 manat olmaqla alınacaq. Dövlət Taxıl Fonduna tədarük olunan taxıl üçün qəbul edilmiş müvafiq keyfiyyət göstəricilərinə cavab verməlidir.
Bir nüansı da vurğulayaq ki, builki əlverişli iqlim şəraiti nəticəsində Azərbaycanda rekord miqdarda taxıl məhsulu əldə edilib. Eyni zamanda taxıl biçini hələ də davam edir. Ancaq taxılın keyfiyyəti kimi köhnə problem qalmaqdadır. O baxımdan bəzi mütəxəssislər hesab edirlər ki, tələb olunan qədər müvafiq keyfiyyət göstəricilərinə cavab verən buğda yığılmaya bilər. Buna əsas kimi isə fermerlərin aqrar biliklərinin yetərincə olmaması göstərilir.
Kənd təsərrüfatı üzrə
ekspert Vahid Məhərrəmov bildirdi ki, göstərilən standarta uyğun
taxıl yoxdur, demək, düzgün olmazdı: "Araşdırmalarımız onu deməyə
əsas verir ki, ölkədə ərzaq üçün yararlı olan taxıl istehsal
olunur. Problem isə odur ki, həmin taxıl toxum standartlarına cavab
vermir. Ancaq həmin taxıldan toxum materialı kimi istifadə olunur.
Bu da ondan irəli gəlir ki, ölkədə istehsal olunan taxılın
keyfiyyəti ilə bağlı fermerlərimiz məlumatsızdırlar. Hətta bəzən
böyük istehsalçıların belə taxılın keyfiyyətini təsdiq edən hansısa
sənədləri olmur. Buna görə də onların taxılı bəzən Taxıl Fondu
tərəfindən qəbul edilmir, nə də məhsullarını xarici bazara çıxara
bilmirlər. Ümumiyyətlə, taxılın keyfiyyət və kəmiyyəti ilə bağlı
geriləmələr mövcuddur. Bunun da səbəbləri var. Ən əsası fermerlərin
aqrar bilikləri aşağıdır. İstehsal zamanı aqrotexniki qaydalarına
tam əməl etmirlər. Biçimdən sonra qısa bir müddətdə taxıl
qurudulmalı, təmizlənməli və çeşidlənməlidir. Əgər o proses baş
verməsə, kaqulyasiya baş verir. Müəyyən yüksək temperatur
nəticəsində taxıl keyfiyyətini tamamilə dəyişir. Həmin buğdadan
sonradan nə çörəkbişirmədə, nə maldarlıqda, nə də quşçuluqda yem
kimi istifadə etmək olmur. Eyni zamanda fermerlər vaxtında suvarma
aparmır, aqrotexniki qaydalara riayət etmir, zərərvercilərə qarşı
mübarizə tədbirini optimal müddətdə aparmırlar. Ona görə də
vegetasiya müddəti uzanır. Ötən il biçin bu ilə nisbətən 10 gün
əvvəl başlamışdı. Yəni, aqrotexniki qaydalara vaxtında əməl
olunmayıb. Əksər sahələrdə taxıl yatıb. Bitki normal qidalanmayıb.
Azacıq yağış isə taxılın yatmasına səbəb olur. Əksər sahələrdə isə
alaq, yabanı otların daha çox yayıldığı müşahidə etdik. Bu da əldə
olunan taxılın zibil qarışığının yüksək faizli olması deməkdir.
Belə məhsula isə alıcısı çətin tapılır. Problem əsasən, fermerlərin
aqrotexniki qaydalara vaxtında əməl etməməsidir. Keyfiyyətli toxum
materialından istifadə olunmur".
Ekspertin sözlərinə görə, problemlər tək kadr və ya texnikada deyil: "Bir problem aradan qaldırılmırsa, o, öz növbəsində yeni problem yaradır. Digər ölkələrin praktikası eyni ilə bizdə tətbiq edilməməlidir. Kadrı isə bir-iki ildə hazırlamaq mümkün deyil. Həm texniki-peşə məktəbində peşə sahibləri, həm də institutlarda yüksək savadlı mütəxəssislər hazırlamaq lazımdır. Digər tərəfdən elmi müəssisələr də bu sahədə yardımçı olmalıdır. Yəni, bunların vəhdəti olmalıdır. Kənd təsərrüfatında çatışmayan kadrların təcrübəyə yiyilənməsinə nail olmaq lazımdır. Ancaq bu gün ölkədə kadr hazırlığı aşağı səviyyədədir".