2009-cu ildə özünün zirvə nöqtəsinə çatan qlobal iqtisadi böhran daşınmaz əmlak bazarına da ciddi zərbə vurdu. Elə bunun nəticəsidir ki, son dörd ildə inşa edilən mənzillərin sayında ciddi azalmalar müşahidə olunmağa başladı. Tikinti şirkətlərinin bir çoxunun bazardan çıxması, digərlərinin mənzil əvəzinə kommerisiya obyektlərinin inşasına meyllənməsi isə nəticədə evlərin bahalaşmasına yol açdı.
Araşdırmalar göstərir ki, MDB ölkələri içərisində ən bahalı daşınmaz əmlak qiymətlərinin olduğu respublikalardan biri də məhz Azərbaycandır. 2013-ci ildə Bakı şəhəri daşınmaz əmlak bazarında qiymət indeksinin dəyişməsi də bunun sübutudur.
Ekspertlər bildirir ki, son 10 ildə ölkənin makroiqtisadi göstəricilərinin artımı Bakı şəhərində, ümumiyyətlə, Azərbaycanda daşınmaz əmlak bazarının inkişafı üçün əlverişli şərait yaradıb. Bununla yanaşı son 5 il ərzində dövlətin inflasiyanı cilovlamaq məqsədilə atdığı bəzi addımlar, daxili qiymətlərin beynəlxalq qiymətlərə uyğunlaşdırılması cəhdi, dünya maliyyə və daşınmaz əmlak bazarında baş verən proseslər daşınmaz əmlakın gəlirliyinə, bazarın aktivliyinə və əhalinin alıcılıq qabiliyyətinə mənfi təsir göstərib.
Bununla belə ölkənin əmlak bazarında qiymətlər kifayət qədər artıb. Belə ki, əvvəlki vaxtlardan fərqli olaraq qiymətlər təxminən 10%-dən çox artıb. Bəzi ekspertlər bunu ipoteka kreditlərinin həcminin artırılması və şərtlərinin qismən yüngülləşdirilməsi ilə əlaqələndirirlər. Araşdırmalar isə göstərir ki, son dövrlərdə təklifin kəskin azalması prosesi baş verib. Artıq alıcılar üçün mənzil tapmaq problemi meydana gəlib. Təklifin kəskin azalması fonunda qiymətlərin artımı müşahidə edilməkdədir. Bunların heç biri süni, spekülyativ hər hansı bəyanatlardan qaynaqlanan qiymət artımı deyil. Özü də təkcə köhnə yox, yeni tikililərdə də eyni tendensiya müşahidə edilir. Qeyd olunduğu kimi isə indi bazarda mənzillərin sayının az olması bahalaşmanı şərtləndirən əsas amillərdən birinə çevrilib. Digər tərəfdən artıq alıcılar istədikləri kimi mənzilləri tapmaqda da ciddi çətinlik yaşayırlar.
Son hesablamalara görə isə, Bakı şəhəri mənzil qiymətlərinin artımına görə dünyada Moskvadan sonra ikinci yeri tutur. Avropa ölkələrində bu rəqəm 4 faizə qədərdisə, Bakının bu artımda payı 5,5 faizdir. Ümumiyyətlə, qiymət artımı hesablayarkən mütəxəssislər tərəfindən əsasən şəhərin mərkəz hissəsindəki evlərin orta qiyməti nəzərə alınır. 2012-ci ilə görə Bakı şəhərində bu rəqəm mülkün hər kvadratmetrinə görə 1928 manata bərabədir. Dünyada isə artıq neçə ildir ki, siyahıya 1400-1600 avro ilə Monako başçılıq edir.
Daşınmaz əmlak agentliklərində də Bakıda qiymət artımın yeni tikililərin azalması və tələbin təklifi üstələməsi ilə əsaslandırırlar. Mütəxəssislərin fikrincə, şəhərin mərkəzində qiymətlər baha olsa da, artım faizi adətən qəsəbələrdə qeydə alınır. Qeyd edək ki, indiyədək Avropanın paytaxt şəhərlərində qiymət artımı olurdusa, bu il bahalaşma daha çox MDB ölkələrinin paytaxt şəhərlərində müşahidə edilib.
Ölkəmizə gəlincə, bu il üçün proqnozlara əsasən, qiymət dinamikasında daha 7-8 faiz artım müşahidə olunacaq.
Hazırda Bakı şəhərində xüsusilə ilkin mənzil bazarında bahalaşma prosesi davam edir. Sözsüz ki, qiymət artımının da müxtəlif səbəbləri var. İlk növbədə bazara əlavə təkliflərin gəlməməsidir. Bunun nəticəsidir ki, daşınmaz əmlak bazarında ucuz mənzillər tamamilə satılıb. Hazırda alıcılara orta və daha yüksək qiymətdə olan mənzillər təklif olunur. Bu isə istər-istəməz qiymət dinamikasında sıçrayış yaradır.
Daşınmaz əmlak bazarında mövcud dəyişikliyə ölkədə müşahidə olunan inflyasiya da təsir göstərir. Tikinti şirkətləri bütün bu prosesləri nəzərə alaraq itirdikləri vəsaitləri satış qiymətinin üzərinə gəlməklə geri qaytarmaq istəyirlər. Nəticədə bu qiymət artımına gətirib çıxarır.
Ekspertlərin fikrincə, bundan sonra bazarda ucuzlaşma gözlənilmir. Çünki maliyyə böhranından sonra tikinti şirkətləri artıq özünə gəlməyə başlayıb və bu sektorda müəyyən qədər canlanma müşahidə edilir. O da xatırlanır ki, 2007-ci ildə əmlak bazarında qiymətlər yüksək səviyyədə idi. Amma böhranın başlaması ilə əlaqədər bu sahədə ətalət müşahidə olundu. Hazırda böhranın fəsadları tədricən aradan qalxır və bu əmlak bazarında canlanmaya səbəb olur. Buna görə də bazarda uzunmüddətli bahalaşma proqnozlaşdırılır. Bu bahalaşma 8-12 il ərzində tədricən baş verəcək. Hətta qiymət dinamikası indiki kimi inkişaf edərsə, o zaman əmlak bazarında 2007-ci ildəki qiymətlərdən də yüksək qiymət müşahidə edilə bilər.