Məlumat verildiy kimi bu günlərdə ölkədəki banklardan nağd pulun 100 manatlıq əskinaslarla götürülməsi üçün komissiya haqqı müəyyən edilib. Mərkəzi Bankdan verilən məlumata görə, nağd pulla əməliyyatların səmərəliliyinin artırılması, hesablaşmalarda nağd puldan istifadənin azaldılması və nağdsız ödəniş sistemlərindən istifadənin stimullaşdırılması məqsədilə fevralın 1-dən etibarən MB tərəfindən 100 manatlıq əskinasların nağd məxarici üzrə 0,3% tarif müəyyən olunub. Məsələ ondadır ki, son 7 il ərzində 100 manatlıq əskinasların tədavüldə xüsusi çəkisi 75%-ə çatıb, bu isə beynəlxalq təcrübədə qəbul edilmiş normadan yüksəkdir. MB hesab edir ki, tariflərin tətbiqi 100 manatlıq əskinasa tələbi azaltmaqla müvafiq əskinasın yükünün digər nominallı əskinasların üzərinə ötürülməsinə və bununla da tədavüldə nağd pulun strukturunun optimallaşdırılmasına təsir edə bilər. Yəni 100 manatlıq əskinasa tariflərin tətbiqi banklar tərəfindən digər əskinasların payını artıracaq.
Maraqlıdır, MB-nin 100 manatlıqlarla bağlı tarif siyasəti bütövlükdə ölkə iqtisadiyyatına nə verə bilər?
İqtisadçı ekspert Zahid Məmmədov bununla bağlı bildirir: "Azərbaycan Respublikasında nağdsız ödəniş sisteminin inkişafını təmin etmək prioritetdir. Biz qaşımıza məqsəd qoymuşuq ki, gələcəkdə nağdsız hesablaşmalardan istifadə etmə qaydasına görə Şərqi Avropa ölkələrinin səviyyəsinə çata bilək. Qərb ölkələrində isə nağdsız hesablaşmalar 80-90%-dir, yəni nağd puldan istifadə çox azdır. Ancaq Azərbaycanda nağd hesablaşmalardan çox geniş istifadə olunur. Diqqət etsək, restoranlarda, iaəşə müəssisələrində, dükanlarda, supermarketlərdə hər yerdə eyni prosesə rast gəlmək olar. Mərkəzi Bank bu prosesi idarə etmək məqsədilə hər 100 manat qarşılığında 0.03 faiz, yəni 30 qəpik tələb edir. Bu sadəcə kommersiya bankları ilə Mərkəzi Bank arasında olan bir münasibətdir, kommersiya banklarında olan nağdsız hesablaşmaları inkişaf etdirmək məqsədilə addım atılıb. Bəzi banklar isə 100 manat qarşılığında əlavə pullar tələb edir. Bu proses çox yalnışdır, ciddi problemlər yarada bilər. Bu neqativ halın nəticəsi olaraq Koşmanın bir sözünü deyə bilərəm ki, pis pullar yaxşı pulları dövriyyədən çıxarır. Hər kəs bunu nəzərə alaraq 100 manatı xərcləməz, dövriyyəyə buraxmaz, yığar. Dövriyyədə sadəcə 20,50 və başqa məbləğlər olar. Bu məsələlərər daha ciddi yanaşmalıyıq. Bu gün vətəndaşlar nağdsız hesablaşmalardan istifadə etmək istəyər. Ancaq bir çox yerlərdə bu mümkünsüzdür. Burda təşviqedici amillərdən istifadə zəruridir. O zaman nağdsız hesablaşma aparan vətəndaşları da mükafatlandırmaq lazımdır. Vətəndaşın nağdsız hesablaşma apardıqda xərclədiyi vəsaitin bir hissəsi onun özünə qaytarılsa, o, nağdsız hesablaşmalaradan daha çox istifadə edər. Stimullaşdırıcı, təşviqedici amillərdən istifadə etmək mütləq gərəkir. Biz bu amillərdən istifadə etməsək, yanlış nəticələr əldə etmiş olarıq. Mərkəzi Bank bu prosesə mütləq yenidən baxmalıdır. Çünki kommersiya bankları bundan istifadə edir, vətəndaşlar isə 100 manatlarını xırdalamır".