Müsadirə edilmiş avtomobillərlə bağlı böyük problemlər üzə çıxır

Aparılan araşdırmalar göstərir ki, hazırda ölkədə satılan avtomobillərin yarıdan çoxu kreditləşmə hesabına baş tutur. Elə bu səbəbdən yerli kommersiya banklarının əsas gəlir mənbələrindən biri məhz avtomobil kreditəlridir. Lakin bu məqsədlə bankların kredit faizlərinin kifayət qədər yüksək olduğu da danılmaz həqiqətdir.

Hətta o da məlumdur ki, Azərbaycanda maşın kreditlərinin faiz dərəcələri MDB-də ən yüksəkdir. Ölkədə bu növ kredit faizləri 16-20% arasında dəyişir. Xatırladaq ki, maşın kreditləri ilə bağlı şərtlər qanunla tənzimlənmir. Yalnız Mərkəzi Bank kommersiya banklarına məsləhət xarakterli bildiriş verə bilər. Ekspertlər isə qeyd edir ki, bank faiz dərəcələrinin aşağı salınması üçün mexanizimlərə və müəyyən qabaqlayıcı tədbirlərə ehtiyac var.

İndilikdə belə mexanizmlər olmadığından kreditə verilən avtomobillərə ödənişlərin vaxtında edilmədiyi hallarda bank həmin avtomobili müsadiər edir. Hazırda müsadirə edilən və banklar vasitəsilə satılan belə avtomobillərin sayı kifayət qədərdir. Lakin elə hal da olur ki, krediti qaytara bilməyən müştəri avtomobilin bütün orijinal hissələri çıxardıb dəyişdirir. Belə avtomobili bakndan ala bilməyən yeni müştəri isə ciddi zərərə məruz qalır.

Hazırda isə elə bank var ki, borcun ödənilməməsi ucbatından onlarla avtomobil müsadirə edib. Onların bəziləri yarasız vəziyyətə düşdüyündən satmaq da mümkün olmur. Belə avtomobilləri satmaq üçün isə banklar müxtəlfi vasitələrdən istifadə deirlər. Ən əsası isə müştəriyə avtomobilin cari vəziyyəti haqda lazımi bilgilər verilmir. Bu da sonda müştəriyə zərər vurur. Ekspertlər isə bildirir ki, belə hallarda bir neçə nüansa xüsusi diqqət yetirmək lazımdır. Bu kreditdə olan 2-ci əl avtomobillərin müsbət və mənfi cəhətləri vardır. Onu qeyd edək ki, kreditdə olan avtomobil alarkən müştərinin üstünlüyü odur ki, özü avtomobili alıb bankda kreditlə rəsmiləşdirsə onun xərci çox çıxacaq, lakin hazır kreditdə olan avtomobildə isə bu xərclər ödənmiş olur və bu özünü tam həcmdə göstərə bilmir. Yəni avtomobil kreditini rəsmiləşdirərkən müştəri qiymətləndirmə haqqı, kreditin rəsmiləşdirilməsi üçün komissiya haqqı, vəsaitin nağdlaşdırılması haqqı, müvafiq olaraq avtomobilin dəyərinə uyğun olaraq KASKO sığortası (avtomobilin dəyərinin ən azı 2%-dən yuxarı bu halda kreditin müddəti də təsir göstərir) və yeni qeydiyyat vəsiqəsinin alınması, girova qoyulması xərclərindən azad olur. Bunun üçün də bəzən müştərilər hazır kreditdə olan avtomobillərə üstünlük verirlər. Lakin "banker" portalına görə, kreditdə olan avtomobili alarkən onun mənfi cəhətləri də çoxdur. Bel əmənfi cəhətlərlə üzləşməmək üçün ilk olaraq tam dəqiqləşdirmək lazımdır ki, ödənişlərin vaxtı və gecikmə var ya yox. Ona görə ki maşın alverçiləri kreditdə olan avtomobilləri alırlar və 1-2 ay ödəniş etmirlər, nəticədə alıcını aldadırlar, ödəniş cədvəlini təqdim edirlər və söyləyirlər ki, ödənişlər normal gedir, gecikmə yoxdur, bu günə borcu burda göstərilən qədərdir. Lakin sonradan aydın olur ki, ödənişlər gecikir və 1-2 ay ödəniş olmayıb, bu halda müştəri avtomobili aldıqdan sonra məcburən əlavə ödənişləri edir, yoxsa avtomobil əlindən çıxacaq. Bununla da onun düşündüyü qiymətdən baha başa gəlir.

Kreditdə olan avtomobili satarkən mənfi cəhətlərdən biri də kreditin yenidən rəsmiləşdirilməməsidir, yəni kredit və avtomobil köhnə sahibinin adında qalır, bununla da yeni sahibi gecikmə etdiyi təqdirdə özünün kredit tarixində (MKR-də) heç bir neqativ fakt gecikmə aşkarlanmır, ancaq kreditin sahibin adında gecikmə görünür buda sonrada həmin müştərinin digər banklarda kredit götürərkən böyük problemlərin yaranmasına səbəb olur və əksər hallarda həmin müştəriyə yeni kredit verilməsinə imtina olunur.Kreditdə olan avtomobili alarkən əksər hallarda yeni sahibi avtomobilin KASKO sığortasında adını qeyd etmir və nəticə etibarı ilə qəza olduqda sığorta şirkəti sığorta ödənişi həyata keçirməkdən imtina edir.