Taksilərin qeyri-leqal bazarının illik həcmi 420 milyon manata çatır

18 Aprel 2013 08:30 (UTC+04:00)
Yaqub Novruzəliyev: "Hazırki qanunvericilikdə nə boşluq, nə də sərtlik yoxdur"
"Aylıq ödəniş 56 manatdır. Bu, bütün sutka boyu taksi kimi fəaliyyət göstərən insanlar üçün elə də böyük məbləğ deyil. Amma gün ərzində arada taksi kimi işləyənlər üçün 56 manat çoxdur" Bunu "Mövqe"yə əsas işi ilə yanaşı, həm də taksi sürücüsü kimi fəaliyyət göstərən Məmmədli Lətif bildirir.
Məlumdur ki, bu gün ölkəmizdə Lətif bəy kimi qeyri - leqal taksi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər az deyil. Bu da büdcədən kifayət qədər vəsaitin yayınması deməkdir.
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov bildirir ki, bu gün Azərbaycanda taksi fəaliyyətinin dövriyyəsi kifayət qədər böyükdür: "Ölkəmizdə təxminən 23 min taksi var ki, onlardan 15 mini qeyri - leqal fəaliyyət göstərir. Taksi fəaliyyətində müşahidə olunan qeyri - leqallıq, təkcə qanunda olan boşluqlarla bağlı deyil. Əslində sürücülərin lisenziya alması üçün mövcud proseduralar mürəkkəb deyil. Amma çox təəssüf ki, taksi sürücülərinin əksər hissəsi bu müqavilələrin bağlanmasında maraqlı deyillər. Bu, onunla bağlıdır ki, taksi sürücüləri ödənişlərdən yayınmağa çalışırlar. Həm də müqavilənin bağlanması ilə bağlı müəyyən çətinliklər var. Çünki, Nəqliyyat Nazirliyi taksilərlə bağlı konkret standartlar müəyyənləşdirib. Bu, avtomobillərin texniki göstəriciləri ilə bağlı standartlardır. Amma təəssüf ki, fəaliyyət göstərən taksilərin böyük bir qismi həmin standartlara cavab vermir. Onların bir qismi Sovet dövrünün avtomobilləridir. Onlar da standartlara uyğun hesab edilmir. Qanun həmin avtomobillərlə müqavilələrin bağlanmasını mümkün saymır. Amma həmin avtomobilləri dövriyyədən çıxarmaq da praktiki olaraq, mümkün deyil. Bu, müəyyən sosial narazılıqların yaranmasına gətirib çıxara bilər. Bu gün taksi bazarında olan boşluğu və ya qeyri - leqal taksinin çox olmasını yalnız qanun və rəsmi dövlət qurumunun fəaliyyəti ilə əlaqələndirmək doğru olmazdı. Burada taksi sürücülərinin həmin qaydalara əməl etməməsi də var. Ona görə də bu sferada qaydaların təkmilləşdirilməsi zaman tələb edəcək".
Onun sözləriən görə, taksi bazarının illik həcmi təxminən 720 milyon manatdır. Qeyri-leqal tasi bazarını həcmi isə gündəlik 1,2 milyon manatdır. Bu isə ayda 36 milyon, ildə 420 milyon manat deməkdir. Yalnız taksi bazarında 300 milyon manat leqal fəaliyyət nəticəsində yaranır.
Ekspert əlavə etdi ki, taksilərə rəng standartlarının tətbiq edilməsi bütün Avropa ölkələrində var: "Bu gün Azərbaycanda rənglə bağlı olan standartlar əslində heç də yeni deyil. Amma təbii ki, proseduraların asanlaşdırılmasına ehtiyac var. O cümlədən, proseduraların elektronlaşması vacibdir. Əgər, proseduraların elektronlaşması həyata keçirilərsə, lisenziyalı taksilərin sayında ciddi artımlar olacaq". İqtisadi Resursların Öyrənilməsi Mərkəzinin eksperti Rafil Fətullayev bildirir ki, Vergi Məcəlləsinə görə, onlar sadələşmiş vergi ödəyiciləri ola bilərlər: "Məcəllənin 220.5-ci maddəsində göstərilir ki, taksilər aylıq 9, Bakı şəhərində isə fəaliyyət göstərən taksilər aylıq 18 manat sadələşmiş vergi ödəməlidirlər. Ümumi götürdükdə bu 18 manat o qədər çox məbləğ deyil. Sadəcə, qeyri - qanuni fəaliyyət göstərmələrinin səbəbi, onların üzərində vergi nəzarətinin zəif olmasıdır". Ekspertin sözlərinə görə, taksi sürücləri tək sadələşmiş vergi ödəyəcisi yox, həm də yol vergisi ödəyirlər: "Onlar illik 20 manatdan başlayaraq yol vergisi verirlər. Bundan başqa, əgər burada digər qeyri - qanuni ödəmələr aradan qalxarsa, həmin məbləğ o qədər çox deyil. Sadəcə, bunu aradan qaldırmağı təşviqlə etmək lazımdır. Əgər ölkədə olan bütün taksilər vergi ödəyicisi edilərsə, büdcəyə kifayət qədər vergi daxil olar. Həmçinin əgər taksi sürücüləri qeydiyyata düşərsə, onlar DSFM-ə aylıq 18 manat 70 qəpik ödəmə etməlidirlər. Həmçinin yol vergisi də var. Bunlar isə birlikdə o qədər də çox deyil".
Nəqliyyat Nazirliyi Dövlət Avtomobil Nəqliyyatı Xidmətinin rəis müavini Yaqub Novruzəliyev bildirdi ki, taksi lisenziyalaşma tələb edən fəaliyyətlərdəndir: "Hazırki qanunvericilikdə nə boşluq, nə də sərtlik yoxdur. Odur ki, qeyri - leqal taksilərin fəaliyyətinin dayandırılması üçün tərəfimizdən daimi olaraq reydlər keçirilir. Kimin xüsusi lisenziyası varsa, onun fəaliyyəti leqal sayılır. Bizim də işimiz birinci növbədə ondan ibarətdir ki, lisenziyasız taksi fəaliyyəti ilə məşğul olan minik maşınlarını bu xidmətdən uzaqlaşdıraq".