Qarabağ ətrafında təhlükəli vəziyyət
23 Oktyabr 2013 12:03 (UTC+04:00)
Azərbaycan xarici işlər nazirinin müavini Araz Əzimov maraqlı bir
açıqlama ilə çıxış edərək bildirib ki, Dağlıq Qarabağ problemi
ətrafında müzakirələr aparılmır: "Sadəcə olaraq ayrı-ayrı görüşlər
keçirilir". A. Əzimov deyib ki, müzakirələr aparmaq üçün Azərbaycan
qarşı tərəfdən hazırlıq mərhələsini görməlidir: "Biz qarşı tərəfdən
hələ bu cür hazırlıq müşahidə etmirik. Görüşlər nəzərdə tutula
bilər. Dəfələrlə bildirmişik ki, sadəcə görüş keçirmək mənasızdır.
Görüşün mahiyyətini təşkil edəcək məsələlərdə irəliləyiş müşahidə
edilsə, Azərbaycan bu cür görüşdən qaçmaz. Amma gördüyümüz kimi,
hələlik irəliləyiş yoxdur. Qarşı tərəfin müsbət addım atacağına
ümidvarıq".
Bütün bunlar bir daha göstərir ki, Dağlıq Qarabağ ətrafında
danışıqlarda hər hansı bir cüzi də olsa irəliləyiş gözə dəymir.
Ermənistan hakimiyyətinin yeritdiyi qeyri-konstruktiv mövqe üzündən
münəqişənin həlli yolunda pozitiv nüanslar müşahidə edilmir.
Əksinə, İrəvan və onun himayədarı olan bəzi dövlətlər hər vəchlə
çalışır ki, problem mövcud status-kvo vəziyyətində saxlanılsın. Bir
sözlə konflikt ətrafında nə sülh, nə də hərb fonunda dondurulmuş
vəziyyət hökm sürür. Görəsən bu vəziyyət mövcud duruma nə vəd edir?
Belə olan halda problemin çözülməsinin başqa istiqamətlərə
yönəldilməsi ehtimalı nə dərəcədə realdır?
Milli Məclisin Analitik-İnformasiya Şöbəsinin müdiri Aydın Ağayev
Ermənistanın konstruktiv mövqeyə gəlməsinin vacib olduğunu
bildirir. Həmsöhbətimizin fikrincə, əks təqdirdə mövcud durum
Ermənistan üçün daha ağır nətəcələrə səbəb olacaq: "Xarici işlər
nazirinin müavini Araz Əzimov Qarabağ ətrafında mövcud vəziyyəti
şərh edib. O, dəqiq şəkildə ifadə edib ki, görüş xatirinə görüş
keçirməyin mənası yoxdur. Amma Azərbaycan tərəfi müzakirəyə
açıqdır. Azərbaycan tərəfi həmişə istənilən konstruktiv yanaşmaya
açıq olduğunu göstərib. Hansısa kiçik proses baş verirsə, gedib
Ermənistanın mövqeyinə dirənir. Bu mövqe də konstruktivizmdən
tamamilə uzaqdır. Araz Əzimovun müsahibəsi göstərir ki, Azərbaycan
mövqeyində həmişə malik olduğu qətiyyəti saxlayıb. Amma bununla
bərabər hesab edir ki, məsələ belə də qala bilməz. Müzakirə olunub
hansısa çıxış yolu tapılmalıdır. Vasitəçilər də gəlib Azərbaycan
tərəfilə danışır, sonra da gedib ermənilərlə danışıq aparırlar. Ona
görə də burada məsələ yenə gedib dirənir Ermənistanın tutduğu
mövqeyə. Ermənistandan isə yaxşı siqnallar gəlmir. Erməni
parlamentinin Xarici əlaqələr komitəsi separatçı qurumun tanınması
barədə qanun layihəsinə müsbət rəy verməyib. Amma onu gündəliyə
salmağa müvvəffəq olublar. Bu mesajdır. Ermənilər öz mövqelərində
dayanaraq Azərbaycana təzyiq etməyə, bu kartdan yararlanmağa
çalışır. Azərbaycanın isə ona reaksiyası birmənalı və qətidir.
Ermənilər son iki ildə üzdəniraq separatçı qurumu dünyada
tanındırmaq üçün əlləşsələr də bunun bir nəticəsi olmadı. Onlara
yaxşı aydındır ki, bu, onlara heç nə verməyəcək. Çünki,ermənilər
özü-özlərinin sahibləri deyil. Belə bir vəziyyətdə Azərbaycan
tərəfi hansı məsələlərə görə görüşlərə razılıq verməlidir və yaxud
bu halda hansısa görüşün keçirilməsinə dair öz niyyətini
açıqlamalıdır? Hesab edirəm ki, ermənilərin bütün bu çirkin
planlarına qarşı ən düzgün qiyməti cənab Prezident and içmə
mərasimində verib. Qoy onlar bunu analiz edib başa düşsün ki, heç
vaxt müvəffəq ola bilməyəcəkləri əməllərə başlamasalar yaxşıdır.
Çünki onun perspektivi olmayacaq. Həmsədrlərin müəyyən çalışmaları
fonunda nizamlanmanın hansısa prosesə gətirəcəyinə gəldikdə hələlik
buna inanmıram. Mövcud vəziyyətin İrəvan üçün fəlakətli olduğu
barədə Ermənistanın özündə artıq fikirlər səslənməkdədir.
Konstruktiv mövqeyə gəlməsələr, bu vəziyyətin onlar üçün
ağırlaşması tendensiyası daha da dərinləşəcək".
Politoloq Elşən Manafov isə qeyd etdi ki, münaqişənin
tənzimlənməsini BMT-yə həvalə etmək daha yaxşı olardı: "Azərbaycan
tərəfi yüksək səviyyələrdə dəfələrlə bəyan edib ki, Minsk qrupu
ATƏT-in qarşıya qoyduğu məqsədlərin öhdəsindən təəssüf ki, hələ
gələ bilmir. Hərçənd Minsk qrupu problemin çözülməsi üçün indiyə
qədər müxtəlif layihələr təklif edib. Zamanında münaqişənin
tənzimlənməsi məqsədilə paket və mərhələli variantlar olub. Nəhayət
Madrid prinsipinin yeniləşmiş variantı da gündəmə gəldi. Amma
Azərbaycanın bu məsələyə mövqeyi bəlli olduğu halda Ermənistan
tərəfi yenə də qeyri-konstruktiv mövqe sərgilədi. Söhbət ondan
gedir ki, ATƏT-in Minsk qrupunun formatı dəyişdirilməli, yoxsa
ümumiyyətlə ATƏT-in vasitəçiliyindən təşəbbüsündən imtina
etməliyik. Düşünürəm ki, hazırkı reallıqlar şəraitində yaxşı olar
ki, Azərbaycan məsələnin müzakirəsini BMT-yə qaytarsın. BMT-nin bu
məsələ ilə bağlı qəbul etdiyi 4 qətnamə var. Azərbaycan hələ də
münaqişənin məhz ATƏT çərçivəsində tənzimlənməsinə tərəfdardır.
Amma bu halda da formatın dəyişdirilməsi istiqamətində müəyyən
addımlar atıla bilər. Lakin bu da qeyri-ciddi görünür. Çünki bunun
üçün hər iki münaqişə tərəfinin razılığı olmalıdır. Digər tərəfdən
ATƏT-də qərarlar bir qayda olaraq konsensus yolu ilə qəbul
edildiyindən birinin qərarı qəbul etməməsilə məsələ öz həllini
tapmayacaq. Onda belə çıxır ki, Minsk qrupu danışıqları uzun-uzadı
qeyri-müəyyən müddətə qədər apara bilər. Vaxt bütün hallarda
Azərbaycanın maraqlarına işləyir. Azərbaycanın iqtisadi imkanları
artdıqca, region və Qərb dövlətlərinin münaqişəyə cəlb olunmayacağı
təqdirdə ölkəmiz problemi öz imkanı çərçivəsində bu gün də həll
etmək iqtidarındadır. Amma görürük ki, bugünkü dünyada büynəlxalq
hüquq deyil, beynəlxalq güclərin istəyi işləyir. Ona görə də
problemin çözülməsi üçün neft diplomatiyasının ölkəmizə verdiyi
imkandan yerindəcə və səmərəli istifadə etməyi bacarmlıyıq. Qərb
Rusiyanın enerji təzyiqlərindən Azərbaycan enerjisi vasitəsilə
xilas olmaq istəyirsə, onda ölkəmizin də haqlı tələblərinə göz
yummamalıdır. Bu münaqişənin Minsk qrupu çərçivəsində həllinin heç
bir perspektivini görmürəm. Ora görə də münaqişənin tənzəmlənməsini
tamamilə başqa istiqamətə, BMT-yə çıxartmalıyıq".