Dövlət qeydiyyatı ləğv olunmuş dərmanlar –SİYAHI
15 İyun 2012 14:13 (UTC+04:00)
Səhiyyə Nazirliyi Farmakoloji və Farmakopeya
Ekspert Şurasının qərarı əsasında dövlət qeydiyyatı ləğv olunmuş
dərman vasitələrinin son siyahısını açıqlayıb. Şuranın sədr
müavini, SN-nin kadrlar, elm və təhsil şöbəsinin müdir müavini Rauf
AğayevAPA-ya açıqlamasında bildirib ki,
bu vasitələr aşağıdakılardır:
1. Bor turşusunun toz dərman
forması (toksiki təsirliyini nəzərə alaraq)
2. Bufeksamak və Bufeksamak tərkibli preparat Proktozan (kontakt
allergik reaksiyaya səbəb olmasını nəzərə alaraq)
3. Aşağımolekullu polivinilpirrolidon tərkibli infuziya məhlulları
(yüksək toksiki təsirini nəzərə alaraq)
4. Oktaqam (istehsalçı müəssisə tərəfindən istehsalı
dayandırılıb)
5. Buflomedil (neyro və kardiotoksikliyə səbəb olduğuna görə
istehsalı istehsalçı tərəfindən dayandırılıb)
6. Buflomedil tərkibli preparatlar – İrrodan və Dialon (yuxarıda
qeyd olunan səbəbə görə)
7. Qatifloksasin və Qatifloksasin tərkibli preparatların dövlət
qeydiyyatına alınmasına icazə verilməyib (hipo- və hiperqlikemiyaya
səbəb olduğunu nəzərə alaraq)
R. Ağayevin sözlərinə görə, çox vaxt əhali arasında uzun illər
ərzində təbabətdə istifadə olunan dərmanların təhlükəsinin
olmaması, insan orqanizminə zərər vurmaması haqqında fikir
formalaşır: "Alimlər tərəfindən aparılan tədqiqatlar və klinik
araşdırmalar isə belə fikirlərin yanlış olduğunu sübut edir. Belə
stereotip fikir illərlə çoxlarının ev aptekində yer alan bor
turşusu haqqında da yaranıb. Zəif turşu kimi xarakterizə olunan bor
müxtəlif sahələrdə - kənd təsərrüfatında gübrələrin və
insektisidlərin istehsalında, fotoçap işlərində - aydınlaşdırıcı
məhlulların, kimyada – bufer məhlulların hazırlanmasında və s.
istifadə olunur. XIX əsrin axırlarında alimlər tərəfindən bor
turşusunun mikroblar əleyhinə (antiseptik) təsiri müəyyən
edildikdən sonra bu preparat təbabətdə də geniş istifadə olunmaqa
başlayıb. Bu antiseptikin bəzi xüsusiyyətləri - tamı və qoxusunun
olmaması, paltarda ləkə qoymaması, yaralarda qıcıqlanma yaratmaması
onun ev şəraitində geniş istifadəsinə səbəb olub. Lakin bor
turşusunun antimikrob təsiri digər preparatlarla müqayisədə
dəfələrlə aşağıdır. Belə ki, bor turşusu antimikrob təsirini
minimal 2% konsentrasiyada göstərirsə, kalium permanqanat həmin
təsirə – 0,1%, furasillin - 0,01%, xlorheksidin – 0,005%
qatılığında malikdir, yəni, bor turşusundan 20-400 dəfə artıq
aktivdir".
R. Ağayev bildirib ki, dünyanın müxtəlif ölkələrində aparılan
tədqiqatlar və klinik müşahidələr bor turşunun orqanizmə toksiki
təsir göstərdiyini sübut edib: "Avropa və Amerika tədqiqatçıları
elmi məqalələrində bor turşusunun istifadəsindən uşaqların
zəhərlənmə, hətta ölüm hadisələri ilə nəticələnən halları
vurğulayıblar. Zəhərlənmənin əsas səbəbi odur ki, bor turşusu
böyrəklərdən dəyişilməmiş vəziyyətdə ifraz olunur. Böyrəklərin
funksiyası normal olduğu halda zəhərlənmə yüngül keçir, hər hansı
səbəbdən onların funksiyalarında problemlər yarandığı halda isə bu
turşu orqanizmdə daxili ağır zəhərlənməyə gətirib çıxara bilər.
Uşaqlarda, xüsusilə körpələrdə, böyrək funksiyalarının nisbi zəif
və lazımınca inkişaf etməməsi ilə əlaqədar bor turşunun zərəredici
təsiri daha güclü olur və onun istifadəsi zəhərlənmə riskini
artırır. Məhz buna görə bor turşusunun istifadəsi nəticəsində ağır
zəhərlənmə və ölüm hadisələri əksər hallara körpə uşaqlar arasında
baş verir. Bunları nəzərə alaraq, keçən əsrin 70-ci illərindən
etibarən bor turşusu toksik preparat kimi hesab edilir və onun
təbabətdə istifadəsinə məhdudiyyətlərin qoyulmasına dair tədbirlər
görülür. Belə ki, əksər ölkələrdə bor turşusunun istifadəsində onun
konsentrasiyası 1-3% ilə məhdudlaşdırılır və tərkibində bu preparat
olduğu dərmanların etiketlərinə "yalnız xarici istifadə üçün",
"geniş dəri zədələnmələrində istifadə oluna bilməz", "uşaqlar üçün
istifadə edilmir" xəbərdarlıq yazıları qeyd edilir. Hazırda əksər
ölkədə bor turşusu demək olar ki, konservant kimi, qeyd olunan
faizdə göz, qulaq, burun damcılarında istifadə olunur və 3 yaşına
qədər uşaqlarda istifadə edilməsinə qadağa qoyulur. Qeyd olunanları
nəzərə alaraq, Azərbaycanda da bor turşusunun toz şəkilində
istifadəsinə qadağa qoyulub və preparatın tərkibində bor turşusunun
yalnız 1-3% konsentrasiyası olduğu halda icazə verilir".
R. Ağayev deyib ki, ümumiyyətlə, bor turşusu tərkibli preparatlarla
bağlı nəzarət gücləndirilməlidir: "Bu preparatların içlik
vərəqələrində mütləq xəbərdarlıq edilməlidir ki, onun daxilə qəbulu
nəticəsində hansı toksiki nəticələri ola bilər, hansı qrup
insanlarda istifadəsi təhlükəlidir və s.".
O, həmçinin qeyd edib ki, Azərbaycanda istehsal olunan "Teymurov"
pastası və "Leyner" məlhəminin tərkibində də bor turşusu komponenti
var: "Bunlar istifadəsinə icazə verilən preparatlardır. Amma həmin
dərmanların içlik vərəqələrində göstərilməlidir ki, onları böyük
bir sahəyə, açıq yaraya istifadə etmək təhlükəlidir. Biz bu
preparatların istehsalçısı "Azərfarm" şirkətinə təkrarən müraciət
edəcəyik ki, onun texnologiyasına nəzarət gücləndirilsin, içlik
vərəqələrində əks göstərişlər, istifadəsi zamanı yaranan yan təsiri
haqqında daha geniş məlumat və xəbərdarlıq verilsin".