Şimaldan gələn təhlükə
26 Aprel 2014 08:17 (UTC+04:00)
"Güman ki, Ukraynadan sonra Putin Dağlıq Qarabağ və Latviya ilə
məşğul olmağa başlayacaq". Bunu rusiyalı politoloq Stanislav
Belkovski deyib. Putinin Latviyada Rusiya meyilli qüvvələrin
hakimiyyətə gətirə biləcəyini ehtimal edən politoloq bu addımla
Kremlin həmin regionda dayaq əldə edəcəyini qeyd edib.
Bununla belə S.Belkovski Putinin eyni ssenarini Estoniya və Litvada
gerçəkləşdirə bilməyəcəyini vurğulayıb: "Düşünürəm ki, NATO
ölkələrinin ərazisində Putin Ukraynada kimi hərəkət edə
bilməyəcək".
Azəraycanlı siyasi analitiklər isə rus politoloqun fikirlərinə
fərqli münavsibət bəsləyirlər. Avrasiya Təhlükəsizlik və Strateji
Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, politoloq Hatəm Cabbarlı bildirdi
ki, Rusiya-Ukrayna münasibətlərinin gərginləşməsinə qarşı hələlik
Qərb, xüsusi ilə ABŞ lazımi cavabı verməyib və ya verə bilmir: "Bu
məsələdə Rusiyanın ilkin görünüşdə daha üstün mövqedə olması
psixoloji olaraq həm rus siyasətçilərini rahatladır, həm də onların
bu siyasətinin davam etməsinə təhrik edir. Son zamanlar Rusiyanın
Krım, Şərqi Ukrayandan sonra Dağlıq Qarabağ üzərində yeni bir
siyasət keçirəcəyi haqqında müxtəlif fikirlər səsləndirirlir.
Bunların nə qədər dəqiq olmasına şübhə ilə yanaşmaq lazımdır.
İndiyə qədər Rusiya rəsmiləri bu barədə ciddi bəyanat
səsləndirməyiblər. Amma Rusiyanın keçmiş sovet coğrafiyası məkanına
doğru siyasəti dəyərləndirildiyi zaman bunun olaca biləcəyi
ehtimalı var. Çünki Rusiya Krımı ilhaq edərkən və Ukrayna ilə
münasibətləri gərginləşərkən Avropa ilə sərhəd bir ölkədə problemin
üzərinə getmiş oldu. Məsələni müəyyən dərəcədə Rusiyanın milli
mənafeyi çərçivəsində həll etdi. Dnestryanı problemi Avropa
sərhəddində ikinci bir cəbhənin açılması kimi Rusiyanın xarici
siyasətindəki manevr imkanlarını məhdudlaşdıra bilər. Bu baxımdan
Rusiya Cənubi Qafqaz və ya Orta Asiyada belə siyasətin davam
etdirilməsi istiqamətində müəyyən işlər görə bilər. Amma Rusiya
hələ Ukrayna məsələsində tam nəticə əldə etməyib. Kremlin Qərb,
xüsusi ilə ABŞ qarşısında siyasi cəhətdən üstün mövqedə olması bu
günə qədər Rusiyaya qarşı tətbiq olunan sanksiyaların elə də ciddi
nəticə verməməsi ilə nəticələnib və Moskvanın mövqeyini
gücləndirib. Rusiya bənzər ssenariləri postsovet ölkələrində
təkrarlaya bilər".
Digər politoloq Qabil Hüseynli isə hesab edir ki, bu bəyanatlar
Kremlin diqtəsi ilə Azərbaycana psixoloji təzyiq göstərmək üçün
edilən səylərdir: "Doğrudur, Qarabağ məsələsində Rusiyanın mövqeyi
bəllidir. Onun əlində olsa, Qarabağın və ermənilərin istədikləri
işləri görmək üçün hər yola gedər. Amma indi beynəlxalq şərait ona
münasibdirmi, Rusiya istədiyini etməyə imkan tapacaqmı? Güman ki,
yox. Qarabağ məsələsi Moskvanın planları sırasına aid ola bilər.
Amma Moskvanın bu işə cürət edəcəyini güman etmirəm. Çünki indinin
özündə Rusiya Şərqi Ukrayna məsələsində addım ata bilmir. Atsa da,
özü üçün çətin yola qədəm qoyacaq. Yəni, Ukrayna məsələsinə görə
hələ Rusiyanın başı çox dərdlər çəkəcək. Çətin ki, Rusiyanın başı
bu işlərdən ayılsın. Latviya, Moldova haqqında da belə sözlər
deyirlər. Rusiya qarşısında duran bu vəzifələrin həll edilməsi üçün
müəyyən müddətdən sonra Kremlin lazımi taqəti, siyasi iradəsi,
geosiyasi imkanları olmayacaq".
Hələlik isə Rusiya qoşunları Ukrayna sərhədlərinin bilavasitə
yaxınlığında manevrlərini davam etdirir. Ukraynanın müdafiə naziri
Mixail Koval bununla bağlı bildirib: "Aprelin 24-də sərhədin
bilavasitə yaxınlığında müəyyən manevrlər oldu. Biz reaksiya
verdik. Dövlət sərhədinə 1 kilometrə qədər yaxınlaşma faktı qeydə
alındı". M.Kovalın sözlərinə görə, Rusiya qoşunları Ukrayna
sərhədlərini keçməyib. O, Ukrayna ordusunun vətəni qorumağa hazır
olduğunu deyib.