Ölkədə uşaqlar arasında intihar hallarının sayı durmadan artır. Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən baş verən intihar hadisələrinin sayı yaş qruplarına görə bölünməsə də, hər gün eşitdiyimiz xəbərlər uşaqların özünəsəqdi ilə bağlı qorxunc statistikanın yarandığından xəbər verir. Vəziyyətin kifayət qədər təhlükəli həddə olduğu barədə çox yazılıb danışılsa da, sosial institutlar bu problemin çözüm yolunu hələki tapa bilməyiblər. Movqe.az uşaqlar arasında intihar hallarının səbəblərini araşdırıb. Müasir Təhsil və Tədrisə Yardım Mərkəzinin proqram rəhbəri Elmina Kazımzadə deyir ki, hazırda respublikanın əksər orta ümumtəhsil məktəblərində psixoloq ştatı boşdur. Onun sözlərinə görə, hər il bu ştat üzrə vakansiya elan olunsa da, orta məktəbləri tam olaraq psixoloqla təmin etmək indiyədək mümkün olmayıb. E.Kazımzadə orta məktəblərdə psixolq çatışmazlığının məktəblilər arasında intihar hallarının artmasına ciddi təsir göstərdiyini də söylədi. Ekspertin fikrincə, orta məktəbdə psixoloqun olmaması, şagird-müəllim, övlad-valideyn, məktəbli və kollektiv münasibətlərində yaranan gərginlik və yaxud hər hansı bir problemin intiharla nəticələnməsinə gətirib çıxarır: "Məktəbdə psixoloq ştatının vəzifəsi sadalanan münasibətləri tənzimləməkdən, həmin ünsiyyətlərdə yaranan problemləri və anlaşılmazlıqları aradan qaldırmaqdan ibarətdir. Məktəbdə psixoloq ona görə lazımdır ki, şagirdlər arasında, yaxudda müəllimlə-şagird arasında hər hansı bir anlaşılmazlıq yarandıqda həmin problemi yoluna qoysun. Bundan əlavə məktəb psixoloqu şagirdlərə evlərində valideyenləri ilə yaşadıqları problemin həllinə də köməklik göstərməlidir. Psixoloq məktəbdə hər hansı bir konfliktin yaranmasını da gözləməli deyil. Belə halların baş verməməsi üçün psixoloq məktəblilərlə yaxından iş aparmalıdır. Onların hər birinin problemi ilə tanış olmalı, evlərində övlad-valideyn münasibətlərinin hansı müstəvidə olduğunu öyrənməlidir. Əgər hər hansı bir problem varsa, dərhal həmin şagirdə psixoloji yardım göstərməlidir".
Amma E.Kazımzadə bəzən psixoloqların olduğu məktəblərdə də şagirdlərə bu cür yardımların göstərilmədiyini bildirdi. Onun sözlərinə görə, hazırda orta məktəblərin çoxunda psixoloq ştatında çalışanlar adi orta məktəb müəllimləridir: "Onların çoxu bir il ixtisaslarını dəyişdikdən sonra məktəbdə psixoloq kimi işə başlayırlar. Çoxu bu işin peşəkarı olmadığından, məktəbdə lazımi səviyyədə psixoprofilaktika işi apara bilmirlər. Nəticədə psixoloq olan məktəblərdə də şagirdlər arasında özünəqəsd halları qeydə alınır".
E.Kazımzadənin sözlərinə görə, bu problemi aradan qaldırmaq üçün xüsusi mərkəzlər fəaliyyət göstərməlidir ki, peşəkara ehtiyac yarandıqda məktəb psixoloqu şagirdi həmin psixoloqun yanına göndərsin.
Regional Psixiologiya Mərkəzinin baş psixoloqu Dəyənat Rzayev uşaqlar arasında intihar hallarının artmasında KİV-də zorakılığın təbliğ edilməsinin rolu olduğunu təsdiqləyir: "Əvvəllər uşaqlar onların yaşına uyğun gəlməyən filmlərə belə baxmırdılar. Yəni buna icazə verilmirdi. İndi isə uşağa belə bir qadağa qoymaq mümkün deyil. Çünki xəbərlər proqramında belə azyaşlılar nəzərə alınmadan zorakılığı əks etdirən kadrlar göstərilir. Hətta elə kriminal verilişlər var ki, səhnə dekorasiyası belə nəinki uşağın hətta böyüyün belə psixologiyasına mənfi təsir göstərir".
D. Rzayevin sözlərinə görə, məktəblilər arasında intihar hallarının artmasının səbəbi isə cəmiyyətdə aqressiyanın artması ilə bağlayır: "Yaşda böyük olan insanlar aqressivliyini çərçivəyə sala bilirlər. Məktəb uşaqları isə maksimalist olduqlarından, aqressiyalarını cilovlayaraq nəzarət altında saxlaya bilmirlər. Bunun formasını isə televiziya və internetdən götürürlər. Son vaxtlar cəmiyyətdə, xüsusilə uşaqlar arasında aqressiyanın artmasına səbəb planetdə insanların gərginlik içərisində olması ilə bağlıdır. Ailədə və cəmiyyətdə bunu görən uşaqlarda aqressiya artır. Depresiv halar da aqressiv hərəkətlə müşayət olunur. Uşaq çox vaxtını ailədə və məktəbdə keçirdiyindən, hər iki tərəfdə gördükləri onun psixologiyasına ciddi təsir göstərir. Məktəblərdə psixoloq olmadığından, məktəblinin aqressiyası özünəqəsdlə nəticələnir".
D.Rzayev deyir ki, bunun qarşısını almaq üçün ilk növbədə orta məktəblərdə şagirdlər arasında aqressivliyi ilə seçilən uşaqlarla söhbət aparılmalıdır: "Məktəblərdə psixoloq test üsulu ilə aqressiv uşaqları müəyyən edib onlarla qruppa və induvudal şəkildə iş aparılmalıdır. Bununla uşaqlar arasında aqressivliyin artmasının qarşısını xeyli almaq mümkündür. Amma çox təəssüf ki, Azərbaycanda bütün məktəblərdə psixoloq ştatı olsa da, psixoloq yoxdur. Bəzilərinin isə psixoloji bilikləri, uşaqlarla işləmək bacarığı lazımi səviyyədə deyil. Bir çox məktəblərdə isə bu ştatı doldurmaq üçün psixoloq olmasa belə, hərə öz tanışını bu vakansiyaya yerləşdirib. Məktəblərin çoxunda psixoloqlar uşaqların sosial durumundan, xəbərsizdirlər. Ona görə də orta məktəbdə psixoloqun olması lazımi effekti vermir".
Mərkəzin psixoloqunun sözlərinə görə, qaydaya görə, orta məktəbdə psixoloq mütəmadi psixoprofilaktika, psixogigiyena işi aparmalıdır ki, məktəblilər arasında aqressiya azalsın. Uşaqların intihar zamanı daha çox özünü asmaq metodunu seçmələrinə gəldikdə isə müsahibim bildirdi ki, hər insanın iş xüsusiyyətinə, anatomik biliklərinə uyğun olaraq özünəqəsd metodu var: "Hərbiçilər daha çox özlərini vururlar, həkimlər ya dərman atır, ya damarlarını kəsir. Bilgisiz insanlar daha çox özlərini yandırır və ya asırlar. Uşaqlar isə adətən televiziyada gördükləri metodlardan istifadə edirlər ki, bu da özünü asma ilə intihar üsuludur".