Süni yağış yağacaq
3 Sentyabr 2014 20:36 (UTC+04:00)
Bu il Azərbaycanda quraqlıq hökm sürüb. Bu da kənd
təsərrüfatına böyük zərər vurub. Lakin bu problemin çıxış yolu süni
yağış yağdırmaqdır.
Bu barədə "Azərbaycan Yaşıllar Hərəkatı" İctimai
Birliyinin sədri Fəridə Hüseynova ANS PRESS-ə bildirib. Onun
sözlərinə görə, bir çox ölkələrdə kənd təsərrüfatına daha əlverişli
şərait yaratmaq üçün süni yağış yağdırmaq üsulundan istifadə
olunur. Bunun üçün xüsusi hava-yaylım atəş toplarından istifadə
olunur.
"Top vasitəsilə bulud topaları dağıdılır Yağış
yağdırmaq üşün təyyarələr vasitəsilə xüsusi kimyəvi maddələrdən
istifadə olunur. Bu da imkan verir ki, hava durumuna nəarət
olunsun. Bunun vasitəsilə quraqlığın qarşısı alınır. Kənd
təsərrüfatına dəyəcək ziyan aradan götürülür", - deyə Fəridə
Hüseynova bildirib.
Məsələ ilə əlaqədar Müdafiə Sənayesi Nazirliyindən
ANS PRESS-ə bildirildi ki, Azərbaycanda belə toplardan istifadə
olunmayıb. Hələlik həmin üsulun tətbiqi planlaşdırılmır da. Bu həm
maddi baxımdan, həm də təhlükəsizlik baxımından məqsədəuyğun
deyil.
Milli Ekoloji Proqnozlaşdırma Mərkəzinin rəhbəri
Telman Zeynalov da bu üsulun Azərbaycan üçün səmərəsiz olacağını
deyir. Ekspertin ANS PRESS-ə verdiyi məlumata görə, bu həm maddi
baxımdan çoxlu vəsait tələb edəcək. Həm də, ekologiyaya mənfi təsir
göstərəcək.
Telman Zeynalovun sözlərinə görə, quraqlığın
qarşısını almaq üçün bundan da yaxşı və səmərəli üsullar var: "Bu
təbiətin işinə müdaxilə deməkdir. Dağlıq zonalarda boş ərazilərimiz
var ki, orada qrunt su ehtiyatları var. Qusarda Şahdağda 8 nəhəng
şəlala, 12 bulaq var. Onların suyundan istifadə etmək daha
sərfəlidir. Onlardan bəndlər yaratsınlar. Sovet dövründə süni su
anbarları yaradılmışdı. Müstəqillik dövründə onları dağıtdılar.
Düşünürəm ki, həmin üsullara qayıtmağın əsl
məqamıdır".
Ekspertin fikrincə problemdən digər çıxış yolu
kimi yeni su mənbələri tapılmalıdır: "Torpağı suvarmaq üçün su
kanalları quruyur. Bu barədə mütəxəssislərimiz düşünməlidir. Yeni
quyular qazıb, yeraltı suları çıxarmalıyıq. Həmin sular vasitəsilə
bölgələri və Bakını içməli su ilə təmin edə
bilərik".
Qeyd edək ki, son aylar hökm sürən isti hava və
quraqlıq səbəbindən ölkədə çayların səviyyəsi aşağı düşüb.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya
Departamentinin Hidrometeoroloji Proqnozlar Bürosu tərəfindən
bildirilib ki, bəzi çaylarda suyun həcmi azalıb. Baş hidroloqu Asif
Verdiyevin sözlərinə görə, vəziyyət çox ciddidir.
"Problem əsasən İsmayıllı, Qəbələ, Ağsu, Şamaxı
rayonlarında müşahidə olunur. Ağsuçay, Girdimançay, Göyçay,
Türyançayda suyun kəskin azalması müşahidə olunub", - deyə Asif
Verdiyev bildirib.
Mütəxəssislər çıxış yolu kimi suvarma suyundan
qənaətlə istifadə etməyi təklif edirlər. İqtisadi Tədqiqatlar
Mərkəzinin əməkdaşı, kənd təsərrüfatı eksperti Vahid Məhərrəmov ANS
PRESS-ə açıqlamasında bildirib ki, ölkədə suvarma suyundan
israfçılıqla istifadə olunur. Ekspertin fikrincə, bunun qarşısı
təcili şəkildə alınmalıdır.
"Bu istilərdən sonra payız aylarında intensiv
yağışlar başlayacaq. Bu zaman çaylarda yaranan su bolluğundan
istifadə etmək lazım olacaq. Ölkədə suvarma suyundan israfçılıqla
istifadə olunur. Ötən il 11 milyard kub təbii su mənbəyindən su
götürülüb. Bunun 4 milyard kubu itkiyə gedib. Hardasa içməli suyun
40 faizi israf olunub. Bu, əlbəttə yolverilməzdir. Bundan əlavə
meşələrin həcmini və ağacların sayını artırmalıyıq. Bu da şirin
suyun miqdarını artırar", - deyə Vahid Məhərrəmov
bildirib.
Ekspertin fikrincə kənd təsərrüfatı məhsulları
istehsalçıları istifadə etdiyi suları yeni texnologiyaya uyğun
istifadə etməlidirlər: "Kənd təsərrüfatında suvarmanı yağışyağdırma
və damcı üsulu ilə həyata keçirməlidirlər. Bu gün Kənd Təsərrüfatı
Nazirliyinin qarşısında duran əsas vəzifə bundan
ibarətdir".
Dövlət qurumlarında isə ekspertlərlə
razılaşmırlar. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin mətbuat xidmətinin
rəhbəri Murtuzəli Hacıyev ANS PRESS-ə verilən məlumata görə, bu il
taxılla bağlı ölkədə problem yaşanmayacaq.
"İyunun birinə olan statistik məlumata görə, 1
milyon 6 min hektar sahənin 75 faizi biçilib. Yəni biçilmə 758 min
hektar sahədə gedib. Bu da respublika üzrə 1,7 milyon ton taxıl
istehsal olunub. Fermer və sahibkarlardan standartlara uyğun
olaraq, taxılın qəbul olunması haqqında müraciət olunub. Müraciətə
əsasən 1 tonun qiyməti 240 AZN olmaqla taxıl alınır. Hələ ki,
buğdanın, unun və çörəyin qiymətinin artımı gözlənilmir", - deyə
Murtuzəli Hacıyev bildirib.