Ayların Sultanı gəlir
14 İyul 2012 20:32 (UTC+04:00)
Sözün praktiki mənası
isə dan yeri ağarandan günəşin batmasına qədər, bir qayə uğrunda
şüurlu şəkildə yemə, içmə, cinsi əlaqə kimi davranışlardan uzaq
duraraq, nəfsi cilovlamaqdır.
Oruc tutmaq Mədinə dönəmində fərz buyurulub. Tarix
olaraq isə hicrətin ikinci ilinin Şaban ayına uyğun gəlir.
Rəsulullah (s.ə.s.) doqquz il Ramazan orucu tutub.
Quranda orucun fəzilətinə dair
dəlillər
"Ey iman gətirənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlki
ümmətlərə fərz buyurulduğu kimi, sizə də fərz buyuruldu ki, (bunun
vasitəsilə pis əməllərdən) çəkinəsiniz! (Oruc tutmaq) sayı müəyyən
olan günlərdir. (Bu günlərdə) sizdən xəstə və ya səfərdə olanlar
tutmadığı günlər qədər başqa günlərdə oruc tutmalıdırlar. Oruc
tutmağa taqəti olmayanlar isə (hər günün əvəzinə) bir yoxsulu
doyuracaq qədər fidyə verməlidirlər. Hər kəs könüllü xeyir iş
görərsə (həm oruc tutub, həm də fidyə verərsə), bu onun üçün daha
yaxşı olar. Bilsəniz, oruc tutmaq sizin üçün nə qədər xeyirlidir!
Ramazan ayı insanlara doğru yol göstərən, doğru yolu və haqqı
batildən ayırmağı açıq-aşkar dəlillərlə bəyan edən Quranın nazil
olduğu aydır. Sizdən hər kim o aya yetişsə (ramazan hilalını
görsə), onu oruc tutsun; xəstələnənlər, yaxud səfərdə olanlar isə
(tutmadıqları günlərin sayı qədər) başqa günlərdə tutsunlar"
(Bəqərə, 2/183-185).
Sünnətdə orucun fəzilətinə dair
dəlillər
"İslam beş əsas üzərində qurulub: Allahdan başqa
ilah olmadığına və Peyğəmbər Əfəndimizin Allahın qulu və rəsulu
olduğuna şahidlik etmək, namaz qılmaq, zəkat vermək, Ramazan orucu
tutmaq, imkanı olanlar üçün Beytullahı (Kəbəni) ziyarət etmək"
(Buxari, Müslim, Tirmizi).
Başqa bir rəvayət isə belədir:
"Saçı-başı dağınıq bir adam Peyğəmbər Əfəndimizin
yanına gələrək: "Ya Rəsulullah, Allah oruc olaraq nəyi fərz
buyurduğunu mənə deyə bilərsənmi?"- dedi. Rəsulullah buyurdu:
"Ramazan ayını fərz qıldı". Həmin şəxs: "Mənim bundan başqa borcum
varmı?"- soruşduqda Rəsulullah yenə buyurdu: "Xeyr, ancaq nafilə
olaraq oruc tutsan, bu, müstəsnadır". Sonra həmin şəxs digər
suallarını verməyə başladı: "Mənə zəkatdan xəbər ver". Rəsulullah
ona İslamın müəyyənləşdirdiyi yolu anlatdı. Kainatın Əfəndisini
dinləyən şəxs: "Sənə ikramlar edən Allaha and olsun ki, bu
dediklərindən nə artıq, nə əksik edərəm",- dedi. Onun sözlərini
eşidən Rəsulullah buyurdu: "Əgər doğru deyirsə, bu adam qurtulacaq,
cənnətə gedəcək".
Orucun əhəmiyyəti
Oruc namaz, zəkat və həcc kimi üzərimizə fərz
buyurulan ibadətlərdən biridir. Allah (c.c.) bu ibadətin mükafatını
bilvasitə Özü verəcəyini vəd edir. Allahdan başqa heç kim orucun
savabını müəyyənləşdirə bilmir. Oruc müsəlmanın Rəbbi ilə səmimi
münasibətinin əlamətidir. Oruc müvəqqəti də olsa bəşəriliyi -
yeyib-içməyi, şəhvani arzu və istəkləri tərk
etməkdir.
Orucun hikmət və faydaları
Orucun fərz qılındığını bildirən ayədə belə
buyurulur:
"Ey iman edənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlkilərə
fərz qılındığı kimi, sizə də fərz qılındı. Bəlkə (bunun vasitəsi
ilə) siz pis əməllərdən çəkinəsiniz."
Bəli, oruc sayəsində nəfsimizin pis arzularını
nəzarət altına alaraq günah işləməkdən, hər növ pis hərəkət və
danışıqlardan çəkinmiş oluruq. Yəni oruc, müəyyən bir müddət
ərzində sadəcə yemək, içmək və cinsi təmasdan uzaqlaşmaqdan ibarət
deyil, eyni zamanda dilimizi yalandan, əllərimizi haram
işlətməkdən, ayaqlarımızı pis işlər arxasınca qaçmaqdan,
gözlərimizi harama baxmaqdan, qulaqlarımızı yalan və dedi-qodu
dinləməkdən uzaq tutmaqdır. Orucluq bir ay olsa da, orqanizm
üzərindəki təsirləri qalıcı olmalıdır. Belə etdiyimiz təqdirdə oruc
qayəsinə çatır və Allah qatında məqbul bir ibadət olur.
Peyğəmbərimizin bu hədisi-şərifləri mövzunun önəmini
vurğulamaqdadır.
"Hər kim yalan söyləməyi və yalanla iş görməyi
tərk etməzsə, Allah onun yemək-içməyini tərk etməsinə dəyər
verməz".
"Elə oruc tutanlar vardır ki, əllərinə ac və susuz
qalmaqdan başqa bir şey keçməz".
Göründüyü kimi, oruc tutan şəxs orqanlarını da
günahlardan və pisliklərdən qorumağa məcburdur. Bizi pis adətlərdən
və çirkin davranışlardan uzaqlaşdırmayan oruc, qayəsinə çatmamış və
gözlənilən faydanı verməmişdir. Oruc bizim təkcə pisliklərdən
uzaqlaşmağımızı təmin etmir, həm də gözəl əxlaq və yaxşı
davranışlarla bəzənməyimizə səbəb olur.
Oruclu ikən bir müddət ac və susuz qalan varlı
insan aclığın nə demək olduğunu anlayar və beləcə, yoxsulların
vəziyyətini və çəkdikləri sıxıntıları xatırlayaraq onlara qarşı
yardım əlini uzadar.
Peyğəmbərimiz buyurur: "Qonşusu ac ikən özü tox
yatan bizdən deyil". Beləliklə, Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.s.) bu
hədisi-şərifdə maddi vəziyyəti yaxşı olanlara bir həyat dərsi
keçir.
Oruc fərdlərin əxlaqı üzərində müsbət və dərin
təsirlər qoyur, qayğı və mərhəmət duyğularının qəlbə yerləşməsinə
səbəb olur, nəfsin pis arzularını nəzarət altına alaraq insanı
ruhən yüksəldir, əxlaqən yetkinləşdirir. Bu ibadət insan beyninə
sosial ədalət fikrini, könüllərə qayğı və mərhəmət duyğularını
yerləşdirərək maddiyata bağlılıqdan qurtarır, mal və pula olan
ehtirasın qarşısını alır.
Bu yönü ilə baxdığımızda Ramazan ayında oruc tutan
mömin həm Allah qarşısında ibadət vəzifəsini yerinə yetirir, həm də
yaxşı bir əxlaq təhsilindən keçərək bir çox fəzilətlər və gözəl
davranışlar qazanır.
Orucu elə tutun ki, oruc da sizi
tutsun
Ramazan fərqli bir atmosfer, başqa aylara
bənzəməyən bir zaman kəsimidir. Orucu ixlas, yəni Allaha
təslimiyyət şüuru ilə tutanlar əminəm ki, çox şeylər qazandılar.
Peyğəmbərimiz Həzrəti Məhəmməd (s.ə.s.) buyurub ki, əgər insanlar
Ramazanın feyzindən, bərəkətindən xəbərdar olsaydılar, bütün
ayların ramazan olmasını Allahdan diləyərdilər. Yəni Ramazan bir
növ əxlaq məktəbidir möminlər üçün. Bu ayda yalan danışmayan,
harama baxmayan, haram yeməyən, səbrin nə olduğunu anlayan, gerçək
mənada Allaha həmd etməyi bacaran qardaşlarımız mənən sağlamlıq
tapdıqları kimi fiziki baxımdan da çox böyük nemətlərə qovuşurlar.
Tibb elmi son dövrlərdə belə bir müddəanı tez-tez irəli sürür ki,
bir çox xəstəliklərin kökündə psixoloji problemlər dayanır. Yəni
insan Allahını tanıyırsa, təslim olursa, başına gələnlərin bir
qəzavü-qədər olduğunu, Allah-Təalanın iradəsi ilə gerçəkləşdiyini
anlayırsa və bu dünyaya bir imtahan, sınaq gözü ilə baxırsa, hər
cür çətin vəziyyəti yola salmaq onun üçün ağır olmur. Çünki onun
artıq mənəvi baxımdan söykənəcəyi, sığınacağı Allah-Təala kimi
böyük bir dayağı var. Ruhunda bu duyğunu yaşayan insan nə mənən, nə
də cismən sarsılar. Əgər başına bir xəstəlik və ya hər hansı
bir şey gəlsə də, bunun İlahi bir sınaq olduğunu anlayar və
içindəki qənaətindən, gücündən, güvənindən heç bir şey itirməz,
azaltmaz.
Bir padşah Rəsulullaha xidmət məqsədi ilə bir
həkim göndərmişdi. Bəzi mənbələrin söylədiyinə görə, həmin həkim
Mədinədə müsəlmanlar arasında bir ilə yaxın işsiz-gücsüz
dolaşdıqdan sonra Rəsulullahdan izn alıb ölkəsinə qayıdır.
Peyğəmbərimiz səhabələrinə təkcə gigiyenik baxımdan sağlamlığı
öyrətmirdi, o, həm də mənəvi gücün mənbəyini onlara göstərirdi. Ona
görə də həmin həkim aylar boyu müsəlmanlar arasında işsiz-gücsüz
qaldıqdan sonra heyrət içində məmləkətinə döndü.
Bəli, hörmətli dostlar, kim orucu ürəkdən
tutacaqsa, Ramazandan sonrakı aylarda da oruc onu tutacaq, yəni
xətalardan, haramlardan, günahlardan uzaq
saxlayacaq.
Allah-Təala bütün ibadətlərinizi, dualarınızı,
sədəqələrinizi uca Dərgahında qəbul buyursun!