Dəfn xərclərini bələdiyyələr qarşılayacaq...

Hər sahədə olduğu kimi ölüm, ölənlər və qəbirlər üçün hər doğrunu öyrənmək, doğru qaynaqdan öyrənmək və doğrusunu etmək lazımdır. Buna son dərəcə ehtiyacımız var. Xüsusən də yas mərasimlərində israfçılığın geniş vüsət aldığı indiik vaxtda bu, olduqca vacibdir. 

Digər tərəfdən real vəziyyətin təhlili göstərir ki, dəfn işinin təşkili məsələi də həllini tapmalıdır. Bu xüsusda  Rusiya təcrübəsini misal gətirilərək, qeyd olunur ki, burada dəfn xərclərinin dövlət tərəfindən ödənilməsi təcrübəsinin Azərbaycanda da tətbiqi mümkündür. Rusiyada belədir ki, müraciət edilən andan etibarən 24 saat ərzində mərhumun ailəsinə dəfn üçün yer göstərilməlidir və dəfnin xərci də çox zaman bələdiyyə və ya dövlət tərəfindən həyata keçirilir. Türkiyədə də eyni mənzərəni görmək olar. Hər hansı bir şəxs ölən zaman, yerli bələdiyyə özü yer ayırır, xərcləri də tamamilə pulsuz qarşılayır.  Analoji təcrübənin Azərbaycanda da həyata keçrilməsi zəruri sayılır.  

İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin eksperti Rəşad Həsənov Mövqe.az-a açıqlamasında qeyd edir ki, bu metoddan bizdə də istifadə olunması əhaliyə yardım üçün məqsədəuyğun olardı. Lakin hazırda bələdiyyələrin büdcəsi buna uyğun deyil: "Əslində, tam olaraq belə olmasa da, Azərbaycanda da, ölüm haqqında şəhadətnamə təqdim edildikdə hökümət  tərəfindən 50 manat məbləğində kompensasiya verilir. Lakin bu, Rusiyada edilən dəstək qədər effektli olmur. Həqiqətən də, son dönəmlərdə yas mərasimləri ilə bağlı başlamış kampaniyaların çərçivəsində hökümət hansısa problemi həll edərsə, bu, həqiqətən əhaliyə çox yararlı olar. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanda kifayət qədər yas mərasimlərinə hazırlıqsız  vətəndaşlar var və eyni zamanda ölkə əhalisinin 8-10%-ə qədəri dövlət tərəfindən ünvanlı sosial yardım alır, bununla öz həyatını, güzəranını keçirir, bu, o deməkdir ki, həmin insanlar sosial yardımdan hansısa formada yığım edib gələcəkdə dəfn  xərclərini qarşılaya bilməz. Eyni zamanda, bir məsələni də nəzərə almaq lazımdır ki, toylarla bağlı da müəyyən müzakirələr getməsinə baxmayaraq, əsas problem yaslarla bağlıdır. Bu, onunla əlaqəlidir ki, yas, ölüm halı fövqəladə haldır və bunu əvvəlcədən heç kim prqnozlaşdıra bilmir. Buna görə də əvvəlcədən hazırlıq görə bilmir. Bu, o deməkdir ki, əksər hallarda insanlar bu kimi vəziyyətlərlə gözləmədikləri halda qarşılaşırlar. Bu vəziyyətdə təbii ki, dövlət tərəfindən hansısa dəstək yerində olardı. Azərbaycanda da bunun hansısa formada, bələdiyyələr və ya icra hakimiyyətinin dəstəyi formasında qanuniləşməsi və belə bir təcrübənin formalaşması sadəcə, təqdirəlayiq hal ola bilər. Doğrusu, bu gün üçün belə bir addımın atılacağı hələ gözlənilmir. Çünki, hansısa qanunvericilik, normativ aktların qəbul edilməsi ilə bağlı nəsə yoxdur. Lakin gözlənilən bir şeydir ki, gələcəkdə Azərbaycan Rusiyanın bu təcrübəsindən istifadə etsin. Ümumiyyətlə götürəndə, bu, Rusiyada olsun, ya dünyanın hansısa ölkəsində olsun, fərq etməz. Ünvandan asılı olmayaraq, yaxşı təcrübələrdən istifadə etmək lazımdır. Lakin idniki halda bələdiyyələrin bu vəaitləri qarşılamağa vəsaitləri çatmaz. Əgər bu yük bələdiyyələri üzərinə qoyularsa, mütləq məsələlər dövlətdən ayrılan datasiyalar hesabına həll edilməlidir"

Milli Məclisin Sosial Siyasət komitəsinin sədri Hadı Rəcəblinin də məsələyə münasibətini öyrəndik. Millət vəkili belə bir addımın Azərbaycanda atılmasının bir qədər çətin olacağını düşünür:  "Bu varianta da baxıla bilər. Lakin bizdə şəriət qanunları digər qanunlardan bir qədər fərqlidir. Birincisi, hamı istəyəcək ki, ölüsü başqa yaxınlarının qəbrinin yanında basdırılsın. İkincisi, ölü yaxınları qəbiristanlığın yerini özü seçmək istəyəcək.  Bu da başqa problem yaradacaq. Üçüncü tərəfdən, biri çıxıb deyəcək ki, tutaq ki, mənə 6225 manat pul ver, mənim yaxınımın baş daşı bahadır. Bu məsələlər hamısı fərdi xarakter daşıyır.  Əslində, biz dəfn prosesini şəriət qanunlarına uyğun həyata keçirsək, bu, ən uyğun, ən ucuz,müvafiq variant olar.  Düzdür, bələdiyyələrlə də bu işi həyata keçirmək olar.  Lakin dediyim kimi, hərənin bir istəyi olacaq. Hamını da razı salmaq mümkün deyil. Ona görə də, burada çox mübahisə, münaqişəli məsələlər olduğundan, onu  tənzimləmək asan deyil".