Radiasiyalı şiferlərin Azərbaycana gətirilməsi davam edir

19 Aprel 2012 01:22 (UTC+04:00)

ArtıqbirmüddətdirAzərbaycandabəzirayonlardafərdievlərdəsosialobyektlərdəasbestşiferlidamörtüklərininradiasiyariskiyüksəkolduğundanonlarındəyişdirilməsiməsələsigündəmdədir. Nazirlər Kabinetiningöstərişiilərayonicrahakimiyyətinümayəndələrininiştirakıiləasbestşiferlievlərin, sosialobyektlərinsiyahısıtutulur.

Qeydolunurki, buşiferlərdəşüalanmahəddindənartıqolduğundanbirsıraonkolojixəstəliklərinyaranmasınasəbəbolur.

Ammaaldığımızməlumatlaragörə, hazırdaölkədəasbestşiferləristehsalolunur. HəttaqonşuRusiyadanölkəmizəbuşiferləridxalolunmaqdadavamedir. Ammahəminşiferlərinkeyfiyyətgöstəriciləriiləbağlımüvafiqsertifikatyoxdur. Bir tərəfdənbuşiferlərinsağlamlıqüçüntəhlükəliolduğubildirilir, digərtərəfdənisəonlarölkəyəidxalolunursatışaçıxarılır.

Ekspertlərhesabedirki, asbestşiferlərləbağlıhökumətkonkretqərarverməlidir. Həminşiferlərinqiymətləribazardadigərnövdamörtüklərinənisbətənucuzölçüləriiriolduğundanəhalionlarıalmağameyiledir.

İqtisadiTəşəbbüslərəYardımMərkəzininrəhbəriAzərMehtiyevinsözlərinəgörə, Azərbaycanda asbest şiferlərininorqanizməzərəriləbağlıməsələdüzgünanlaşılmayıb: "RotterdamKonvensiyasınagörə, asbestşiferlərinistehsalındaişləyənlərinciyərxərçənginətutulmaehtimalıçoxolduğundanhəminşiferlərinistehsalıdayandırılıb. Avropadabuşiferlərinistehsalınaötənəsrin 70-80-ciillərindəsonqoyulub. Yadımagəlir, sovetdövründəbuşiferlərinistehsalınındayandırılmasıməsələsimüzakirəyəçıxarılmışdı. Qeydedimki, buradasöhbəttəkcəşiferlərdəndeyil, asbestkimyəvielementlərindənhazırlananhərcürtikintimateriallarınınistehsalınındayandırılmasındangedir. Mən biləni Azərbaycanhələbununlabağlıbeynəlxalqkonvensiyayaqoşulmayıb. ÜmumdünyaƏməkTəşkilatıÜmumdünyaSəhiyyəTəşkilatıhökumətlərəmüraciətedibki, asbestistehsalımüəssisələrininfəaliyyətidayandırılsın".

A.Mehtiyevinsözlərinəgörə, asbest materialındanolandamörtükləriinsanorqanizminəzərərlideyil: "Hesabedirəmki, buməsələhökumətsəviyyəsindəciddiaraşdırılmalıqərarqəbuledilməlidir. Şiferlərindəyişdirilməsiböyükvəsaittələbedir. Təxminən 1,5 milyarddollarayaxınvəsaittələbolunur. Azərbaycandakıevlərin 50-60 faizinindamörtüyüasbestşiferlərindənibarətdir. Müasirdamörtüklərininalınmasıonlarınevlərinüstünəvurulmasıböyükvəsaittələbedir. Hökumətbunuhəyatakeçirəbiləcəkmi? Bütünevlərasbestdənolandamörtüklədəyişdiriləcəkmi? Buradasualdoğuranbirsıraməqamlarvar".

EkoloqSadiqHəsənovunsözlərinəgörə, Azərbaycanaidxalolunanasbesttikintimateriallarınınqarşısınıvaxtındaalmaqlazımdır: "Bizimözümüzdəasbesttikintimateriallarıistehsaledənzavodvar. Vaxtiləmənhəminzavoddaçalışmışam. AsbestlifləribizəhazırvəziyyətdəRusiyadangətirilir. Burada qəliblənir. Boru, dam örtükləri, arakəsmələr s. materiallar istehsal olunur. İstehsal prosesində işçilər asbestin tozundan özlərini qorumalıdılar. Bişirilmə bərkimə, həmçinin yonulma zamanı asbest materiallardan ayrılan zəhərli toz insan orqanizminə öldürücü təsir göstərir. Məhz buna görə , Avropada onların istehsalı çoxdan dayandırılıb. Adi kiramit bişmiş kərpiclər insan orqanizminə mənfi təsir göstərir. Onlarda da radiasiya şüaları normadan artıqdır".

Ekoloq hesab edir ki, hökumət asbestdən hazırlanan tikinti materiallarına qarşı mübarizəni mərhələ-mərhələ aparmalıdır: "Birdən-birə bütün evlərin üstünü dəyişmək mümkün deyil. Əvvəlcə bazara alternativ dam örtüklərinin çıxışını təmin etmək lazımdır. Yaxşı olardı ki, müasir dam örtüklərini istehsal edəcək zavodlar yaradaq. Birdən-birə asbest şiferlərin istehsalını idxalını dayandırsaq ölkədə şifer bahalaşması vüsət alar. Bu mənada hesab edirəm ki, hökumət bu istiqamətdə ağıllı addımlar atmalıdır".

R.Qaçayoğlu