Xərçəng xəstəliyinin ilkin əlamətlərinə əhəmiyyət verməyən bir
çox insan sonralar bu xəstəliyin müalicəsində ciddi çətinliklərin
olması səbəbindən onun qurbanına çevrilir.
Həkimlər ilkin mərhələdə müdaxilə edildiyi zaman xərçəng
xəstəliyinin müalicə olunduğunu bildirirlər Movqe.az publika.az-a
istinadən xərçəng xəstəliyinin ilkin əlamətlərini təqdim edir:
1. Ayaqyoluya tez-tez getmək
Tez-tez tualetə getmək istəyinin olmasına baxmayaraq, sidiyə çıxa
bilməmək əksər hallarda sidik kisəsi xərçənginin əlaməti ola bilər.
Bu xəstəlik, adətən, orta yaşı keçən kişilərdə müşahidə edilir. Bu
zaman onlarda sidiyin rəngi sarı və tünd qırmızı olur. Bu əlamət
yumurtalıq xərçəngi zamanı da müşahidə oluna bilər.
2. Süd vəzisində dəyişikliklər
Ən çox süd vəzisində görülən kütlələr xərçəngin müjdəçisi kimi
tanınsa da, döşdəki hər kütlə xərçəngin əlaməti deyil. Ancaq hər il
mütəmadi olaraq süd vəzilərini müayinədən keçirmək erkən diaqnoz və
müalicə üçün çox əhəmiyyətlidir. Döş dərisində ləkə, döş ucunun içə
qayıtması, axıntı, qızartı, ya da dəri rəngində fərqlilik gördükdə
mütləq həkimə müraciət edin. Həkiminiz mamoqrafiyadan sonra təhlükə
olub-olmadığını müəyyən edəcək.
3. Səsin tutulması
Çox zaman səsin tutulması soyuqlama, qrip, allergiya kimi
xəstəliklərin əlaməti hesab edilir. Amma bu hal uzun müddət davam
edirsə, diqqətli olun. Xüsusilə siqaret çəkən şəxslər pis
vərdişlərini tərgitməyə çalışmalıdır. Bu zaman həkimə müraciət
etmək qırtlaq və ağciyər xərçənglərinin erkən müəyyən edilməsinə
kömək edə bilər.
4. Menstruasiya dövrü olmadığı halda qanaxmaların olması
Menstruasiya olmadığınız halda ləkə şəklində axıntı gəlirsə, mütləq
ginekoloqa müraciət edin. Bu qana bənzər axıntının bir çox səbəbi
ola bilər. Həkim endometrial xərçəng (uşaqlıq xərçəngi) riskini
müəyyən etmək üçün analizlər təyin edəcək. Xüsusi ilə klimaks
dövrünə daxil olduğunuz zaman gecikmədən həkimə müraciət edin.
5. Dəri rəngində dəyişikliklər
Xalların ölçüsündə, formasında və rəngində dəyişiklik dəri xərçəngi
xəstəliyinin də əlaməti ola bilər. Bu kimi hallarda həkimə müraciət
edilməsini tələb edir.
6. Nəcisdə qan
Babasil və ya anal dəlikdən qaynaqlanan qanaxmalar ən çox bir və ya
iki gün çəkir. İki gündən çox davam edən qanaxma olarsa, mütləq
həkimə müraciət edin. Çünki bu əlamət bağırsaq xərçənginin də
xəbərçisi ola bilər. Qanlı sidik isə sidik kisəsinin və böyrək
xərçənginin ilk əlaməti hesab olunur.
7. Limfa düyünlərində şiş olarsa
Limfa düyünləri bədənin ətrafında kiçik və lobya şəklindəki olur.
Orqanizm infeksiyalara yoluxduğu zaman bu kimi şişkinliklər təbii
qəbul edilir. Ancaq leykemiya və lenfoma kimi bəzi xərçəng növləri
limfa vəzilərinin şişməsinə səbəb ola bilər. Limfa vəzilərində
dəyişiklik - qoltuq və ya boğazaltı limfa düyünlərində şişkinlik
hiss olunarsa, diqqət olmaq lazımdır. Əgər şişlər bir ay və ya daha
çox müddətdir ki, yumru şəklindədirsə, mütləq həkim nəzarətindən
keçin.
8. Udma problemləri
Hər kəs hərdən bir udma problemləri yaşaya bilər, bunun üçün
narahat olmağınıza ehtiyac yoxdur. Ancaq qusma varsa, həddindən
artıq arıqlamısınızsa, üstəlik də udma probleminiz varsa, mütləq
həkimə müraciət edin. Həkim boğaz, udlaq borusu və mədə xərçəngi
diaqnozunu yoxlamaq üçün müxtəlif analizlər tələb edəcək.
9. Şişkinlik
Əgər qarnınızda bir şişkinlik var və bu iki həftədən çox davam
edirsə, mütləq həkimə müraciət edin. Bu əlamət yumurtalıq
xərçənginin ilkin, bəzən isə yeganə əlaməti ola bilər. Qarındakı
şişkinlik ölüm riski olan bağırsaq xərçənginin də əlamətlərindən
biri sayıla bilər. Problemin səbəbini axtarmaq üçün ginekoloji
müayinə, qan testləri və ultrasəs müayinəsi edilir.
10. Dırnaq üzərində cızıqlar
Ayaq və ya əl dırnaqlarında müşahidə edilən tünd rəngli cızıqlar
dəri xərçənginin əlaməti ola bilər. Bu əlaməti qulaqardına vurmaq
lazım deyil. Bundan əlavə, xroniki yaralar, yara izləri, bəzi rəngi
və ya forması dəyişik olan xallar belə xərçəngin erkən müəyyən
edilməsində böyük rol oynayır.
11. Pəhriz saxlamadığınız halda qəfildən arıqlamısınzısa...
Pəhriz və idman vərdişlərində heç bir dəyişiklik olmadığı halda
birdən-birə arıqlamaq yaxşı əlamət deyil. Daha ağır nəticələrlə
qarşılaşmamaq üçün səhhətinizə laqeyd yanaşmayın, mütləq həkimə
müraciət edin. Həddindən artıq arıqlamaq mədəaltı vəzi, mədə və
ağciyər xərçənglərinin də əlaməti ola bilər.
Arıqladığınızı ciddi stress ilə əlaqələndirə bilərsiniz. Lakin
unutmayın ki, stress arıqlamağa səbəb olduğu kimi çox ciddi
xəstəliklərə də yol açır.
12. Mədə yanması
Çox yemək, spirt və ya stress mədə qıcqırmasına səbəb ola bilər.
Mədə yanması və qıcqırması problemini aradan qaldırmaq üçün pəhriz
saxlamaq təklif olunur. Lakin pəhriz saxladığınız halda mədə ağrısı
davam edirsə, həkimə gedin. Mədə yanması mədə, boğaz və yumurtalıq
xərçənginin də xəbərçisi ola bilər.
13. Ağızda dəyişikliklər
Əgər siqaret çəkirsinizsə, həmçinin ağız içində və ya dodaqlarda ağ
və ya parlaq qırmızı ləkələr varsa, bu əlamətlər ağız xərçənginin
xəbərçisi ola bilər. Testlər və müalicə haqda həkimlə
məsləhətləşin.
14. Yüksək hərarət
Düşməyən və səbəbi bəlli olmayan yüksək hərarət leykemiya və ya
başqa bir qan xərçənginin xəbərçisi ola bilər. Bu səbəblə düşməyən
və tez-tez təkrarlayan hərarət zamanı mütləq həkimə gedin.
15. Öskürək
Çox vaxt qrip və soyuqdəymənin simptomu kimi məlum olan öskürək 3-4
ay davam edərsə, həkimə müraciət etmək lazımdır.
16. Yeməkdən sonra həzm problemi
Az yeməkdən sonra belə toxluq hiss etmək yumurtalıq, mədəaltı vəz
və ya mədə xərçənginin əlaməti ola bilər. Mədəaltı vəzi xərçəngi ən
çətin müalicə edilən xəstəlik olduğu üçün erkən diaqnoz
qoyulmalıdır. Bu xərçəng növünün ən çox rast gəlinən əlamətləri
iştahanın itməsi, çəkinin sürətlə azalması, gözlərin və ya dərinin
saralması, solğunluq, sürüşkən nəcisdir.
17. Ağrı
Xərçəngin ilk əlamətləri ağrıya səbəb olmur. Amma bədəndə davam
edən ağrı sümük, beyin və ya digər xərçəng xəstəliklərinin
göstəricisi ola bilər. Bir ay və ya daha uzun davam edən və səbəbi
açıqlanmayan ağrılar üçün mütləq həkimə müraciət edin.
18. Qarın ağrısı və depressiya
Çox nadir olaraq görülsə də, qarın ağrısı və depressiya mədəaltı
vəzi xərçənginin əlamətləridir. Bu səbəbdən mütləq ətraflı müayinə
üçün həkimə müraciət edin.