“Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə digər münaqişələrdən fərqli yanaşılmalıdır. Regionda müxtəlif xalqlar birlikdə sülh şəraitində yaşamalıdır”. Bu fikirləri Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Herbert Zalber deyib.
Avropalı qonaq bildirib ki, bu münaqişənin xüsusiyyətlərini çox
diqqətlə nəzərdən keçirmək lazımdır: “Bizim üçün bir nömrəli məsələ
budur ki, münaqişədən əziyyət çəkən insanların narahatlıqları və
səsləri eşidilsin”. Siyasilərin fikrincə, “fərqli yanaşılmalıdır”
ifadəsi özülüyündə ölkəmiz üçün ümidvercidir. Amma əsas sözdən
əmələ keçməkdir.
Qafqaz Beynəlxalq Münasibətlər və Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin
(QAFSAM) sədri, politoloq Araz Aslanlı bildirdi ki, Avropa
İttifaqının Qarabağ probleminə yanaşmasında bu günə qədər birmənalı
mövqe olmayıb: “Müəyyən mərhələlərdə bizi razı salan məqamlar olub.
Biz bir neçə dəfə ən azından işğal faktının vurğulandığını
görmüşük. Eyni zamanda Azərbaycan ilə Avropa İttifaqının
münasibətləri o qədər də yüksək səviyyədə olmasa da, bir strateji
xətt var. Ən azından enerji, ümumi təhlükəsizlik, nüvə məsələləri
üzrə Avropa İttifaqının yanaşmalarında bizi qane edən məqamlar daha
çoxdur.
Sırf Qarabağla bağlı isə onların işğal faktını qeyd etmələri
Azərbaycan üçün yaxşıdır. Bu, həm də Herbert Zalberin dediyi
fikirlər fonunda yaxşıdır.
Amma münaqişələri ümumiləşdirəndə bəzən o mövqe ortaya çıxır ki,
onsuz da çox münaqişə həllsiz qalıb. Biz isə həllsizliyi qəbul
etmirik. Ümumiyyətlə, Cənubi Qafqazdan, xüsusi ilə də Qarabağ
probleminin həllindən söhbət getdikdə Azərbaycanın xüsusiliyi
nəzərə alınmalıdır. Həmçinin Cənubi Qafqazda ümumi etnik
mənzərənini xüsusiliyi də unudulmamalıdır. Yəni, münaqişəyə xüsusi
yanaşılmalı, onun həlli ilə bağlı proses də qlobal proseslərin
fonunda getməməlidir. Bu çərçivədə deyibsə, fikirləri
alqışlanasıdır. Bəlkə bu yanaşma gələcəkdə Aİ-nin münaqişənin
həllində daha aktiv olmasına töhfə versə, daha müsbət nəticələr
gözləyə bilərik. Düzdür, ümumi yanaşma olaraq bizə xoşdur. Amma
yanaşmadan bir qədər qabağa keçmək daha yaxşı olardı. Konkret
addımlar atılmalıdır. Azərbayan Minsk qrupunun fəaliyyətindən
narazıdır. Avropa İttifaqının nümayəndəsinin mövqeyi Minsk qrupuna
da aktivlik gətirə biləcəksə, Azərbaycan üçün məqbuldur”.
Digər siyasi şərhçi Tofiq Abbasov bildirdi ki, Avropa
təsisatlarının nümayəndələrinin bu qəbildən bəyanat vermələri ilk
dəfə deyil: “Bunlar gözəl səslənir və konstruktiv xarakter daşıyır.
Ancaq əməldə nə baş verir? Əməldə baş verənlər qətiyyən Azərbaycan
tərəfini qane edə bilməz. Bu cür gözəl fikirlər dəfələrlə
səsləndirilib. Nəticədə isə real vəziyyətdə heç bir dönüş görmürük.
Vaxt ötür və status-kvo dəyişmir. Status-kvonu dəyişdirəbiləcək
məqam aprel ayındakı müharibə oldu. Bundan sonra Avropa təsisatları
nə kimi dəyişikliklərə gedəcəyinin, bilvasitə idarəçiliyində olan
Minkss qrupuna hansı təsir göstərə biləcəyinin şahidi olucağıq.
Bunun sonunun necə olmasını görmək üçün zaman tələb olunur”.
Mübariz BAYRAMOV