İri ticarət mərkəzlərində istifadəsiz qalan kassa aparatları
19 Yanvar 2013 07:35 (UTC+04:00)
Azərbaycanda tədricən satış məntəqələrində kassa aparatlarının
quraşdırılması prosesi genişlənir. Artıq belə aparatlar "Sədərək"
və "Binə" kimi ticarət mərkəzlərində peyda olmağa başlayıb. Kassa
aparatlarının quraşdırılması prosesi qanunvericiliyin
tələbidir.
Belə aparatların olması fonunda bəzi fiziki və hüquqi şəxslərin
vergidən yayınması hallarına da son qoyulur. Amma nədənsə "Sədərək"
Ticarət Mərkəzində mal sahibləri kassa aparatlarının qoyulmasına
etiraz ediblər. Sözügedən aparatlar hər iki böyük ticarət
mərkəzlərində qoyulsa da, onlardan hələ ki, istifadə olunmur. İki
gün əvvəl isə "Sədərək"də çalışan işçilər kassa aparatları
quraşdırılacağı halda hətta işə çıxmayacaqlarını da bəyan ediblər.
Sahibkarlar kassa aparatlarının qoyulması fonunda xərclərinin
artdığını iddia edir. Ona görə də bunun müqabilində yer pulu kimi
alınan icarə haqqlarının azaldılmalı olduğunu deyirlər. Qeyd edək
ki, "Sədərək" ticarət mərkəzində sahibkarlar 1 kv.m görə 15 manat
yer haqqı ödəyir. Onların fikrincə, kassa aparatlarının qoyulması
fonunda yer pulu da sadələşdirilmiş vergi əsasında olmalıdır.
Rəhbərlik isə hələlik susur. Bütün hallarda əsas məsələ odur ki, nə
obyektin sahibləri, nə də satıcılar vergidən yayınmamalıdırlar.
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov da
kassa aparatlarının quraşdırılmasının qanuna müvafiq olduğunu
diqqətə çatdırdı: "Sədərək" və "Binə" ticarət mərkəzlərində
quraşdırılan kassa aparatlarından istifadə olunması sahəsində
yaranmış problem birbaşa olaraq onunla bağlıdır ki, bu obyektlərdə
ticarətlə məşğul olanların ödənişləri çoxdur. Ödənişlərlə bağlı
onlarla rəhbərlik arasında müqavilə bağlanan zaman "Sədərək"
rəhbərliyi tərəfindən qeyd olunub ki, kassa aparatlarına görə
vergilər rəhbərlik tərəfindən ödəniləcək. Deməli, ticarətlə məşğul
olanlar kassa aparatına görə şəxsən vergi ödəməməli idilər. Buna
rəğmən, kassa aparatları qoyulduqdan sonra ola bilsin sahibkarlar
artıq razılaşmadan kənar olaraq vergi ödəmək məcburiyyətində
qalıblar. Bu da təbii ki, onların xərcinin artması anlamına gəlir.
"Sədərək" və "Binə" kimi ticarət mərkəzlərində kassa aparatlarının
Vergilər Nazirliyi tərəfindən quraşdırılması tamamilə
qanunvericiliyə uyğundur. Qanunvericilik satış məntəqələrində kassa
aparatlarının quraşdırılmasını tələb edir. Bu baxımdan Vergilər
Nazirliyinin kassa aparatlarının qoyulması ilə bağlı həyata
keçirdiyi fəaliyyətdə hər hansı bir qanun pozuntusu yoxdur.
Vergilər Nazirliyi bu addımı birbaşa qanun çərçivəsində edib. Amma
satıcıların narazılığı kassa aparatları quraşdırıldıqdan sonra daha
çox vergi ödəmək məcburiyyətində qalmaları ilə bağlıdır. Belədə isə
onların xərcləri də artacaq. Xərclər artdığı təqdirdə isə satıcılar
qiymətləri artırmaq məcburiyyətində qalacaqlar. Bu isə "Sədərək"
ticarət mərkəzində qiymətlərin artması demək olacaq. Azərbaycanda
xeyli sayda pərakəndə satış məntəqələri mallarını topdansatış
olaraq məhz "Sədərək"dən alır. Belə olan halda qiymətin artması
fonunda satışın həcmi aşağı düşəcək, hətta sözügedən ticarət
mərkəzindən kənardakı pərakəndə satış məntəqələrində qiymətlərin
artması baş verəcək. Problem satıcıların ödədiyi vəsaitin həcminin
çox olmasından yaranır. Bura vergi daxil deyil. Söhbət burada yer
pulu adlandırılan icarə haqqı və digər xərclərdən gedir. Təbii ki,
kasa aparatları quraşdırıldıqdan sonra satıcılar dövriyyəyə uyğun
olaraq vergilərini ödəyəcəklər. Belə olan halda onların satış
obyektinin rəhbərliyinə ödədiyi vəsaitin həcmi azalmalıdır ki,
satıcılar bütövlükdə xərcləri kompensasiya edə bilsinlər".