Məlumdur ki, 8 fevral tarixindən etibarən Cənubi Amerikada yerləşən Fransanın QvianaKosmik Mərkəzinin Kuru kosmodromundan Azərbaycanın ilkmilli süni telekommunikasiya peyki "Azerspace-1" geostasionar orbitə çıxarıldı. Ümumi çəkisi 3 250 kq olan peykimizdən hələlik yaxın 15 ildə istifadə edəcəyik. Peyk 36 aktiv C və Ku siqnal transponderlərə malikdir və Azərbaycan, Mərkəzi Asiya, Avropa və Afrika ölkələri üçün xidmət göstərəcək.
Peykin imkanlarının 20 faizi Azərbaycanın tələbatını ödəmək üçün, qalan 80 faizi isə kommersiya məqsədilə istifadə ediləcək. Artıq peykin resurslarının 40%-nin istifadəsi üçün şərti müqavilələr də imzalanıb.
Təbii ki, Azərbaycanın özünə məxsus peykinin orbitdə olması ilk növbədə daxildəki mobil operatorların milli peykimizə keçməsi məsələsini aktuallaşdırır. Bu da peyklərindən faydalandığımız ölkələrə verilən icarə haqlarından azadolma deməkdir. Azadolma da nəticə etibarı ilə mobil operatorlarımızın xidmət taariflərinin aşağı düşəcəyini istisna etməyə bilməz. İqtisadçı ekspertlər də səsləndirilən fikirlərlə qismən razılaşırlar. İqtisadçı ekspert Akif Nəsirli bildirir ki, bizim peykimizin orbitə qalxması dərhal mobil telefonların taariflərinə ciddi təsir edəcəyini düşünmürəm: "Nə vaxt ki, bizim peykimiz orbitdə öz yerini tutacaq, digər peyklərdən icarə əsasında aldığımız xidmətləri öz peykimiz yerinə yetirəcəksə, mobil telefonların texnoloji proseslərində ucuzlaşma hiss olunacaq. Amma birbaşa bunun taariflərə dərhal təsir edəcəyini düşünmürəm. Bir tərəfdən də əslində iqtisadi cəhətdən normalda görünür ki, əgər göstərilən xidmətə çəkilən xərclər azalacaqsa, mobil operatorların təklif etdiyi xidmətlər də ucuzlaşmalıdır. Hələlik isə bizdə olan operatorların taariflərində elə də ciddi fərqlər yoxdur".
Ekspert, əvvəllər bizdə danışıq taariflərinin daha baha olduğunu qeyd etdi: "İndi isə bir az ucuzlaşıb. Amma yenə də bahadır. Bahaçılıq, xüsusən də "Azercell" mobil operatorunda hiss olunur. Amma dünyadakı mobil operatorların təklif etdiyi xidmətlər çox ucuz başa gəlir. Fikrimcə, Azərbaycanda bu sahədə rəqabət mühitini artırmaq lazımdır ki, taariflər normal səviyyəyə gəlib çıxsın. Bu gün dünyada stasionar telefonla, mobil telefon taarifləri rəqabət aparır. Qiymətinə görə, mobil telefonlar stasionar telefonları sıxışdıraraq bazardan çıxa bilib. Mobil telefonların taarifləri daha ucuzdur. Azərbaycan da həmin texnologiyalardan istifadə edir. Ona görə qiymətləri də ona uyğunlaşdırmırlar".
Digər iqtisadçı Nazim Məmmədov bildirir ki, kommunikasiya problemlərini həll etmək üçün, həm də kanalların icarəsinin daha baha olduğu bir zamanda Azərbaycan bu peyk vasitəsi ilə normal rəqabət qiymətlərinə uyğun qiymət təklif etsə, qalan 80 faizinə də müştəri yığmaq imkanı olar: "Əslində, Azərbaycanda mobil xidmətlərin qiymətləri kifayət qədər yüksəkdir. Təbii ki, Azərbaycanın artıq öz peykinin idarə edilməsi fonunda, həmin mobil operatorlar da, internet xidmətləri, beynəlxalq danışıqları təklif edənlər də taariflərini azaltmalıdır. Bizdə qiymətlərin yüksək olması operatorların az olmasından qaynaqlanır".
Ekspert onu əlavə etdi ki, operatorlar fəndlərdən istifadə edərək, müxtəlif kampaniya xarakterli reklamlar verirlər: "Guya taarifləri bir - birindən fərqlənir. Amma əslində aşağı - yuxarı bu qiymətlər hamısında təqribən eynidir. Müxtəlif provayderlərin guya sürətin artırılması ilə bağlı reklamlardan istifadə edərək yenə də yüksək taarifləri saxlamaqda davam edirlər. 3G, 4G elan etsələr də, sürətləri çox zəifdir. Ümid edək ki, süni peykimizin istifadəsi zamanı trafiklər daha çox şirkətlərə bölünər və keyfiyyət yüksələr, qiymətlər optimal olar".