Əlaqə Arxiv
news Image
2014.07.14
18:48
| A A A
Zolaqlı qatil

Son günlər  qarpızdan zəhərlənmə ilə bağlı çoxsaylı xəbərlər eşidrik. Zəhərlənmələrə qarpızın tərkibindəki nitratın miqdarının çox olması əsas gətirilir. Movqe.az qarpız alarkən diqqət yetirilməli olan məqamlara aydınlıq gətirib. Ba­kı Şə­hər Gi­gi­ye­na və Epi­de­mio­lo­gi­ya Mər­kə­zi­nin (GEM)­Qi­da Təh­lü­kə­siz­li­yi şö­bə­si­nin rəh­bə­ri İm­ran Ab­dul­la­yev Movqe.az-a açıqlamasında  bil­dir­ib ki, qar­pız alan­da onun tağ­dan qo­pa­rı­lan hi­səs­sin­də­ki sap­la­ğı­na fi­kir ve­rilməlidir: "Əgər qar­pı­zın sa­pı qu­ru­dur­sa, de­mə­li o yax­şı ye­ti­şib. Bun­dan baş­qa, qar­­zın zo­laq­la­­nın rən­gi bir-bi­rin­dən kəs­kin fərq­lən­­li­dir. Bu, məh­su­lun bol ­nəş işı­ğı al­tın­da ­­­­ gös­­rir ki, be­ qar­pız­lar da şi­rin dad­ olur. Qar­pı­zı sı­xan za­man eşi­di­lən sə­sə gö­rə se­çim et­mək də çox­dan sı­nan­mış üsul­dur. Be­lə seç­mə üsu­lu­na ta­ma­mi­lə eti­bar edil­mə­lidir".

Bununla belə İ. Abdullayev h­ət­ta iyul ayın­da da qar­pız ye­məyin təh­lü­kə­li olduğunu söyləyib: " Be­lə fa­raş ye­tiş­di­ri­lən qar­pı­zın tər­ki­bin­də nit­ra­tın miq­da­rı həd­dən ar­tıq olur. Nit­rat­lar əsa­sən qar­pız ye­mi­şin qa­­ğın­da ona ya­xın his­­lər­ top­lan­­ğın­dan fa­raş qar­pız alan­da, heç ol­ma­sa, onun qa­­ğa ya­xın his­­­ri­ni ­sib at­maq la­zım­dır".

İ.Ab­dul­la­yev qar­pız əki­­cək tor­pa­ğa "se­lit­ra" ad­ ­su­si kim­­vi mad­­nin ­pil­di­yi­ni söy­­di:" İş­baz­lar "se­lit­ra" bos­tan bit­ki­­ri əki­­cək əra­zi­­ ­pir­lər ki, yay­da qar­­ ba­za­ra ha­­dan əv­vəl çı­xar­sın­lar. Tor­paq­da­ mi­ne­ral mad­­­ri öl­­rən se­lit­ra isə məh­su­lu ­ni şə­kil­ ­­dür. Be­ güb­­lər­ ­­müş qar­pız­la­rın da­ha çox çə­ki­ ma­lik olur. Bu ­bəb­dən ­yük qar­pız­la­ al­maq məs­­hət ­rül­mür. Çün­ki be­ qar­pız­la­rın tər­ki­bin­ "se­lit­ra"nın miq­da­ da­ha çox ol­du­ğun­dan, ­hər­lən­ eh­ti­ma­ da ­yük­dür".

Şö­ ­di­ri ­bii şə­kil­ ­­müş qar­­zın qa­­ğı­nın qa­lın­­ğı­nın üç mil­li­metr­dən yu­xa­, çə­ki­si­nin isə 5-6 ki­loq­ram ol­du­ğu­nu bil­dir­di. O,"se­lit­ra" ilə ­­müş qar­­zın çə­ki­si­nin qa­­ğı­nın qa­lın­­ğı­nın bu öl­çü­lər­dən fərq­li ol­maq­la ya­na­şı, onun da­­nın da çox şi­rin ol­du­ğu­nu di­ ­tir­di. İ.Ab­du­la­yev "se­lit­ra" ilə ye­tiş­di­ril­miş qar­pız­la­ ­sən za­man on­la­rın his­­sin­ bit­ki ­­ ox­şar uzun xət­­rin ol­du­ğu­nu da söy­­diGEM-nin ­la­hiy­yət­li­si qar­­zın ­rət­li in­ki­şa­ üçün is­ti­fa­ edi­lən kim­­vi mad­­­ri, tor­pa­ğa nor­ma­dan ar­tıq əla­ et­­yin qa­da­ğan olun­du­ğu­nu bil­dir­di:"Kim­­vi mad­­lər­dən is­ti­fa­ za­ma­ nor­ma­la­ra ria­yət edil­­li­dir.Əgər qar­­za nor­ma­dan ar­tıq küb­ ve­ri­lir­, bu ­min məh­su­lu ye­yən in­sa­nın səh­­tin­ özü­ bi­ru­ ve­rir. Çox vaxt bu üz­dən ­hər­lən­­lər baş ve­rir. Be­ hal­la­rın qar­şı­­ al­maq üçün Kənd ­sər­­fa­ Na­zir­li­yi (KTN) ya­nın­da Döv­lət Fi­to­sa­ni­ta­ri­ya ­za­­ti Xid­­ti (DFNX) qar­pız əki­lən sa­­­ri yox­la­ma­­dır. Res­pub­li­ka­nın bir ­ra ra­yon­la­rın­da, ­su­sən Sa­bi­ra­bad­da on il­lər ər­zin­ ar­­cıl ola­raq pam­bıq be­­ril­di­yin­dən, ­min əra­zi­lər­ tor­paq güc­ kim­­vi çirk­lən­­ ­ruz qa­lıb. H­əmin tor­paq­lar pes­ti­sid nit­rid­lər­ zən­gin­­şib. Ona ­ ­min əra­zi­lər kim­­vi mad­­lər­dən ­miz­lən­­li, on­dan son­ra qar­pız əki­mi­ ica­ ve­ril­­li­dir".

 

Sizin Reklam Yeriniz